Monomorium — Myrmicinae yarımfəsiləsinə aid olan qarışqa cinsi. 2013-cü ilə qədər bu cins təxminən 396 növü özündə birləşdirirdi. Bu cins dünya üzrə yayılıb, xüsusilə Köhnə dünyanın tropik bölgələrində çoxsaylı növləri mövcuddur.[2] Bu cins "qarışqaların daha əhəmiyyətli qruplarından biri" hesab olunur. Çünki geniş yayılması, müxtəlifliyi, morfoloji və bioloji xüsusiyyətlərinin zənginliyi ilə fərqlənir.[3] Bu cins həmçinin firon qarışqası (M. pharaonis) və çiçək qarışqası (M. floricola) kimi tanınmış zərərli növləri də özündə birləşdirir.
Monomorium | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||||
Elmi təsnifat | ||||||||||||
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Monomorium |
||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
||||||||||||
|
Bu cinsin izahı çox müxtəlifdir, çünki, bir çox forma və ölçülü növlərə malikdir ki, ilk baxışdan onlar "bir-birinə heç də oxşamırlar". Bəzi növlərdə işçi kastası bir-birinə bənzəyir, digərlərində isə tamamilə fərqlənir. Bəzi növlərdə işçilər çox kiçik, digərlərində isə olduqca böyük ola bilər. Böyük çoxüzlü gözlər ümumidir, lakin M. inusuale və Afrikadan olan bəzi növlərdə gözlər xeyli kiçilib. İynəsi həmişə fəal vəziyyətdədir.[4]
XX əsrin əvvəllərində Monomorium artıq 10 yarımcinslə böyük bir cins idi. 2007-ci ildə Nothidris, Epelysidris və Phacota cinsləri Monomorium ilə sinonimləşdirildi. Kiçik cinslər olan Anillomyrma, Megalomyrmex və bəlkə də Bondroita da Monomoriuma daxil edilməlidir. Cinsin dəqiq sərhədləri hələ də müəyyən edilməyib. Onun Solenopsidini qəbiləsindəki digər cinslərdən fərqləndirən aydın morfoloji xüsusiyyətləri yoxdur. Əgər kladistika ciddi şəkildə tətbiq edilsəydi, bütün Solenopsidini qəbiləsi tək bir cins olan Solenopsisdə birləşdirilərdi, lakin qəbilənin güclü sinapomorfiyası yoxdur. Camponotus və Leptothorax cinsləri kimi, Monomorium da hal-hazırda parafiletikdir.[5][6]
Bu cinsin əksər qarışqaları çürümüş oduncaqda, qayaların altında və ya torpaqda yuva qurur. Bəzi növlər leş yeyən, digərləri isə toxum yığan qarışqalardır. Bir çox növün zəhərində alkaloidlər var ki, bunlardan yırtıcılardan qorunmaq üçün istifadə edirlər. Cins həmçinin xromosom sayında da müxtəlifdir. Xromosom sayı 2n 16-dan 70-ə qədər müəyyən edilib.[7]
2006-cı ilə qədər Madaqaskarda 36 növ təsvir edilib, onlardan 19-u yalnız həmin ildə təsvir olunandır. Avstraliyada təxminən 43, Ərəbistan yarımadasında isə 30 növ məlumdur.[8]
Vikianbarda Monomorium ilə əlaqəli mediafayllar var. |