 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
Nergal – Mesopotamiya panteonunun qədim tanrılarından biridir. Ənənəvi olaraq ölüm, cəza, xəstəliklər, müharibə və qızmar isti ilə əlaqələndirilmişdir. O, həmçinin alt-aləm olan Ereşkigalın hökmranlıq etdiyi dünya ilə də sıx bağlıdır. Mənbələrdə onun hökmdar yoldaşı kimi təqdim olunur.[1]
| Nergal | |
|---|---|
 | |
| Mifologiya | Şumer mifologiyası |
| Cinsi | kişi[d] |
| Atası | Enlil |
| Arvadı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nergalın adı müxtəlif şəhərlərdə yazılmışdır: Nerigal, Nirgal, Erra. Şumer yazılarında "EN. ERGAL" (Böyük hökmdar" formasında keçdiyi düşünülür. Bu ad "böyük hökmdar" və ya "ölümün hökmdarı" kimi tərcümə olunur. Onun adı bəzən "Nirgal" kimi də oxunur və bu da onun regional dövri fərqli qavrayışlarını əks etdirir.[2]
Nergal Mesopotamiya mifologiyasında ikili təbiətli tanrıdır: bir tərəfdən, o müharibə tanrısı, digər tərəfdən isə ölülər dünyasının hökmdarı kimi çıxış edir. Onun simasında dağıdıcı enerji və ilahi ədalət birləşmişdir.[3]
Nergal tez-tez vəba, qıtlıq və ölüm gətirən günorta istisinin daşıyıcısı kimi qəbul olunurdu. Onun hiddəti və dağıdıcı gücü əsasən Erra Eposu kimi tanınan qədim Akkad poemasında xüsusi vurğulanır. Bu əsərdə Nergal (Erra) dünyanın ilahi nizamını pozaraq digər tanrılarla və insanlarla qarşıdurmaya girir.
Nergalın ən mühüm rollarından biri ölülər dünyası ilə əlaqəli olmasıdır. Mifoloji mətnlərə görə, Nergal Ereşkigal adlı alt-aləmin tanrıçası ilə evlənərək ölülər diyarının birgə hökmdarı olur. Bu evlilik mifində Nergalın Ereşkigalın yanına göndərilməsi, onunla qarşılaşması və sonda onu zorla öz arvadı etməsi qeyd olunur. Bu mif onun alt-aləmlə olan möhkəm bağlarını göstərir.
Nergalın əsas ibadət mərkəzi Kuta (bugünkü Tell Ibrahim) şəhəri olmuşdur. Bu şəhərdə yerləşən E-meslam məbədi ona həsr olunmuşdur. "Meslamtaea" – yəni, "Meslamdan çıxan" – onun digər adlarından biridir. Bu da onun Kuta ilə bağlılığını göstərir.
Onun digər ibadət mərkəzləri arasında Sippar, Nippur, Assur və Uruk da qeyd olunur. Həm Assuriyalılar, həm də Babililər onu qəddar, lakin güclü tanrı olaraq qorxu və hörmətlə yad edirdilər.
Nergal tez-tez Erra ilə eyniləşdirilir. Erra eposunda o, digər tanrıların səssizliyi və passivliyinə qarşı çıxaraq dünyanın nizamını öz idarəsi ilə eyniləşdirmək qərarına gəlir. Eposda Nergal-Erra, Sebetti adlı yeddi qorxunc döyüşçü ilə birgə hərəkət edir. Onlar şəhərləri dağıdır, vəba və ölüm yayırlar. Bu əsər Nergalın dağıdıcı, lakin eyni zamanda təmizləyici və yenidənqurma xarakterini də əks etdirir.
Mənbələrdə o: aslan və ya aslan başlı insan, qılınc və ya topuz, alov və istilik əhatəsində təsvir olunur.
Onun döyüşçü obrazı, çox vaxt aslanlarla müşayiət olunan simvolik güc formaları ilə təsvir olunurdu.
İlkin mənbələrdə daha çox günorta istisi və müharibə ilə əlaqəli olan Nergal, zaman keçdikcə ölüm tanrısı və ölülər aləminin lideri funksiyasını ön plana çıxarmışdır. Xüsusilə Yeni Babil və Assur dövrlərində onun kultu güclənmiş, dövlət ideologiyası ilə birləşmişdir.
O, bəzən Marduk və digər tanrılarla qarşılaşdırılsa da, ümumiyyətlə daha sərt və cəza verici ilahi fiqur kimi tanınıb.
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|