. Gecemiz.az

Qaracay Golu - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Qaracay Golu

Qaracay gölü — Rusiya Federasiyasının Cənubi Ural dağlarında yerləşən, Nüvə tullantıları ilə çirklənmiş kiçik süni göl. 1951-ci ildən başlayaraq yaxınlıqda yerləşən Mayak nüvə emalı zavodunun radioaktiv tullantılarını atmaq üçün istifadə edilmişdir. Gölün radioaktivliyi bütün zamanların ən pis nüvə qəzası olan Çernobıl fəlakəti ilə müqayisə edilə biləcək dərəcəyə yaxındır.[1]

Qaraçay gölü
Koordinatlar 55°40′38″ şm. e. 60°47′58″ ş. u.HGYO
Səthinin sahəsi
  • 0,5 km²
Qaraçay gölü xəritədə
Qaraçay gölü
Qaraçay gölü

İstifadəsi

redaktə

Qaraçay adı bir neçə Şimal-Qərbi türk dillərində, o cümlədən tatar dilində "qara su" və ya "qara dərə" deməkdir. 1957-ci ildən etibarən, göl və ətrafındakı bölgələr, atom sınaqları, nüvə təcrübələri və nüvə silahlarının istehsalı ilə əlaqəli tullantıların atılması üçün istifadə olunurdu. Həmin dövrdə Sovet hakimiyyəti ekoloji məsələləri ciddiyə almır, bu cür tullantıların insanların sağlamlığına və təbiətə olan təsirlərini nəzərə almırdı. Gölün istifadəsi, əsasən Mayak Nüvə Kompleksi ilə əlaqəlidir. Bu kompleks, Sovet dövründə nüvə silahları istehsal edən və çox sayda radioaktiv materialın yarandığı bir yer idi. Mayak, Sovetlər Birliyinin nüvə proqramının mühüm hissəsidir və gölə atılan tullantıların böyük hissəsini təşkil edir.[2][3][4]

Təhlükəsi

redaktə

1990-cı illərin əvvəllərində keçirilən tədqiqatlar göstərdi ki, gölün yaxınlığında bir neçə dəqiqə qalmaq, bu qədər yüksək radiasiya səviyyəsinə məruz qalmaq, dərhal ölümə səbəb ola bilər. Bu, göldən yayılan radioaktiv izotoplar və çirkab maddələrinin təhlükəli təsirini göstərir.[5][6]

  • Stronsium-90: Bu radioaktiv maddə, sümük və dişlərə toplanaraq uzun müddət orqanizmə zərər verə bilər. Stronsium-90, insanlarda xərçəng və digər ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər.
  • Cesium-137: Çox yüksək radioaktivliyə sahib bu maddə, həmçinin yer kürəsində böyük çirklənməyə səbəb olur. Cesium-137 uzun müddət təbii mühitdə qalır və su mənbələrini çirkləndirir.
  • Plutonium-239: Bu maddə çox yüksək yarım ömürə (24,100 il) malik olmaqla, ekosistemi və insan sağlamlığını uzun müddət təhdid edir.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Russia's Mayak continues clean-up of Lake Karachai". Nuclear Engineering International Magazine. Global Trade Media. 30 November 2016. 18 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2017.
  2. ↑ "Nuclear History - The Forgotten Disasters". Nuclear-News. 2016. 3 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2017.
  3. ↑ James Martin Center for Nonproliferation Studies. "Mayak Production Association". Nuclear Threat Initiative. 6 March 2013. 6 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2017.
  4. ↑ Pike, J. "Chelyabinsk-65 / Ozersk". WMD Information - GlobalSecurity.org. 3 September 2010 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2017.
  5. ↑ "Soviet weapons plant pollution". WISE International. 2 November 1990. 18 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 August 2017.
  6. ↑ Thomas B. Cochran; Robert Standish Norris; Kristen L. Sukko. "Radioactive Contamination at Chelyabinsk-65, Russia" (PDF). Natural Resources Defense Council. December 9, 2008 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2015.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Qaraçay_gölü&oldid=8239265"
GECEMIZ.AZ