. Gecemiz.az

Truba Yeri Kitabesi - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Truba Yeri Kitabesi

Truba yeri kitabəsi — Arxeoloq Binyamin Mazar tərəfindən Yerusəlimdəki Məbəd dağında ilkin arxeoloji qazıntılar zamanı aşkara çıxarılmış b.e. I əsrinə aid edilən kitabə. Kitabə üzərində dövrümüzə çatmış iki yeganə tam söz kvadrat ivrit əlifbası ilə[2][3] daşın geniş düz səthində yazılmışdır.[4]

Truba yeri kitabəsi
ivr. ‏בית התקיעה‏‎
Truba yeri kitabəsi
Material Bazalt
Ölçü 84 x 31 x 26 sm
Yazı Kvadrat İvrit əlifbası
Yaranıb B.e. I əsri[1]
Kəşf edilib 1968
Yeri Məbəd dağı
Kəşf olunub Binyamin Mazar tərəfindən
Saxlanılır İsrail Muzeyi
İdentifikasiya ИАА 78-1439
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kitabədəki birinci söz "yer/yeri", ikinci söz isə "truba", "truba çalmaq", "üfürmək" kimi tərcümə olunur və "truba yeri"/"truba çalmaq yeri" "üfürmə yeri" ifadəsini meydana gətirir. Kitabədəki növbəti sözlər itirilmiş və ya dövrümüzə yarımçıq şəkildə çatmışdır. Yarımçıq olan üçüncü söz (...לה) "elan etmək"/"bəyan etmək"/"fərqləndirmək" kimi təfsir olunur: (Şabbat) elan etmək və ya (dünyəvi və müqəddəsi) fərqləndirmək ifadələrində mötərizə içərisindəki ifadələr kitabədə dövrümüzə çatmayıb, yalnız elmi təsəvvürdür. [2][4][5]

Kitabə, İkinci məbəd dövründə kahinlərin şabbatın başlaması və bitməsini xəbər vermək üçün truba çaldığı yeri göstərən işarədir.[6] Hesab edilir ki, kitabə arxeoloqlar tərəfindən aşkar edildiyi yerə, Yerusəlim məbədinin (İkinci məbəd) cənub-qərb küncündən düşmüşdür. B.e. I əsrində yaşamış tarixçi İosif Flavi özünün "Yəhudi müharibəsi" əsərində Yerusəlim məbədini təsvir edərkən ( IV, ix, 12) yazır ki, "həmin yerə adətə görə kahinlərdən biri qalxaraq səhər yeddinci günün yaxınlaşması, növbəti gün axşam isə bitməsini truba səsi ilə xəbər verərdi."[7]

Ehtimal ki, kitabə b.e. 70-ci ilində Yerusəlim məbədinin dağıdılması zamanı aşkarlandığı yerə atılmış və 1900 ilə qədər bir dövrdə, Mazar tərəfindən aşkarlanana kimi atıldığı yerdə qalmışdır.[1]

Kitabə mətni

redaktə
 
Kahinin və kitabənin dayandığı yeri göstərən rekonstruksiya
Mətn ...לבית התקיעה לה
Transliterasiya lbyt htqy'h lh...
Romanizasiya l-beyt ha-taqi'ah l-h...
Mümkün tamamlanma לבית התקיעה להכריז
və ya
לבית התקיעה להבדיל
Tərcümə Truba yeri ela...[n?]
və ya
Truba yeri fərqlən...[dirmək?]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 de Gruyter, Walter. Corpus Inscriptionum Iudaeae/Palaestinae. De Gruyter. 2010. səh. 49. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.
  2. ↑ 1 2 Tercatin, Rossella. "Archaeologists find first evidence of epic biblical battle at 'Armageddon'". www.timesofisrael.com (ingilis). Times of Israel. 30 March 2025. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.
  3. ↑ Aderet, Ofer. "The Writing on the Wall, Tablet and Floor". Haaretz. 9 may 2012. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.
  4. ↑ 1 2 ""To the place of trumpeting …," Hebrew inscription on a parapet from the Temple Mount". www.imj.org.il (2005). Harry N. Abrams, Inc. The Israel Museum. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.
  5. ↑ Demsky, Aaron. "When the Priests Trumpeted the Onset of the Sabbath". The BAS Library (ingilis). noyabr 1986. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.
  6. ↑ Reich, Ronny; Winter, Tamar; Avni, Gideon. Jerusalem milestones : a guide to the archaeological sites. Jerusalem: Israel Antiquities Authority. 2009. səh. 28. (#accessdate_missing_url)
  7. ↑ Josephus, Flavius. The Wars of the Jews or History of the Destruction of Jerusalem (English) (Tərcümə edəni: William Whiston). 2009. İstifadə tarixi: 29 iyun 2025.

Ədəbiyyat

redaktə
  • Benjamin Mazar. "Herodian Jerusalem in the Light of the Excavations South and South-West of the Temple Mount". Israel Exploration Journal. 28 (4). 1978: 234. JSTOR 27925680.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Truba_yeri_kitabəsi&oldid=8221981"
GECEMIZ.AZ