. Gecemiz.az

Ince Realizm - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Ince Realizm

İncə realizm (ing. Subtle realism) — sosial elmlərdə metodoloji mövqe kimi tanınan fəlsəfi yanaşma. Bu yanaşma, xüsusən də tədqiqat prosesində obyektiv reallığın mövcudluğunu qəbul etsə də, bu reallığın insan təcrübəsi və dil vasitəsilə qavranıldığını vurğulayır.[1][2] Konsepsiyanın əsas ideoloqlarından biri olan Martin Hammersli bu anlayışı formalaşdıraraq pozitivist və radikal interpretativ yanaşmalar arasında “orta yol” kimi təklif etmişdir.

Realizmin metafizik realizm, qnoseoloji realizm, daxili realizm, tənqidi realizm kimi bir çox anlayışları var. Bu digər nümunələrdə olduğu kimi, incə realizm də rədd edilmiş alternativlərlə, bu halda təkcə antirealizm formaları ilə deyil, həm də sadəlövh realizmlə ziddiyyət təşkil edir. Sonuncu, biliyin müstəntiqlə müstəqil mövcud reallıq arasında birbaşa təmasın məhsulu olması fikridir, bu əlaqə hisslər və ya başqa birbaşa vasitələrlə baş verir. Sadəlövh realizmin nəticəsi ondan ibarətdir ki, belə bilavasitə təmas olmadan heç bir bilik mümkün deyil.[3]

İncə realizm, nə tamamilə obyektivistdir (yəni, reallığın tədqiqatçıdan asılı olmayaraq mövcud olduğunu iddia edən), nə də tam subyektivist (yəni, reallığın yalnız tədqiqatçının düşüncəsində formalaşdığını iddia edən). Bu yanaşma deyir ki, tədqiqatçılar hadisələrə obyektiv yanaşmağa çalışmalıdırlar, lakin onların qavrayışı həmişə müəyyən qədər subyektiv təsirlərlə formalaşır.[4][5][6]

Xüsusiyyətləri

redaktə
  1. Ontoloji mövqe — reallıq mövcuddur, lakin o, insan tərəfindən tam qavranıla bilməz.[7]
  2. Epistemoloji mövqe — məlumat əldə etmə prosesi kontekstualdır və qismən tədqiqatçının interpretasiyasından asılıdır.
  3. Metodoloji yanaşma — həm keyfiyyət, həm də kəmiyyət metodlarından istifadə edilə bilər; əsas məqsəd "ağlabatan izahat" verməkdir.
  4. Dəlil və sübut — tədqiqat nəticələri “təxmini həqiqət” kimi qəbul olunur və dəlillərlə əsaslandırılır.
  5. Etibar — tədqiqatın etibarlılığı onun məntiqi ardıcıllığı və izahat gücü ilə qiymətləndirilir.

İncə realizm xüsusilə təhsildə, sosiologiyada və digər sosial elmlərdə tədqiqatların epistemoloji əsaslarını izah etmək üçün istifadə olunur. Bu yanaşma tədqiqatçılara həm nəzəri əsaslarla işləməyə, həm də empirik məlumatlara əsaslanmağa imkan verir.[8]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Hammersley, M. (1998) What's wrong with ethnography? Methodological explorations, London, Routledge, Ch 3.
  2. ↑ Hammersley, M. (1992) Reading Ethnographic Research, Second edition, London, Longman, Ch 3.
  3. ↑ See, for example:
    • Brewer, John (2011) "Ethnography", in Robert L. Miller & John Brewer (eds) The A–Z of Social Research: A Dictionary of Key Social Science Research Concepts (pp. 99–102), London, Sage, p. 101: "What one might call 'post postmodern ethnography' advocates the possibility and desirability of systematic ethnography and remains rooted in weaker versions of realism. The best example would be Martyn Hammersley's notion of 'subtle realism'."
    • Fincham, B., Langer, S., Scourfield, J., & Shiner, M. (2011) "Lessons for Prevention", in Understanding Suicide (pp. 168–186), London, Palgrave Macmillan, p. 168: "Hammersley (1992) has coined the term 'subtle realism' and Bhaskar 'critical realism' to convey the idea that researchers can convey truths about social phenomena whilst also maintaining a critical perspective on the constructed nature of the available evidence."
    • MacDonald, R., & Marsh, J. (2005) Disconnected Youth? Growing up in Britain's Poor Neighbourhoods, London, Palgrave Macmillan, p. 45: "Nor, however, would we follow those social theorists who would 'deny there is something beyond the accounts that people give' (May, 1993: 107): that is, the constructionist position that holds that interviews are only really of value in understanding the discursive and conversational techniques used by people to create accounts. Our position is, we think, close to what Hammersley calls 'subtle realism' (1992: 53)."
    • Mays, N., & Pope, C. (2020) "Quality in Qualitative Research", in Catherine Pope & Nicholas Mays (eds) Qualitative Research in Health Care (pp. 211–233), Fourth edition, Hoboken, John Wiley & Sons, p. 216: "The role of qualitative and quantitative research is thus to attempt to represent that reality rather than to imagine that 'the truth' can be attained. Hammersley calls this subtle realism."
    • Scanlan, L., Douglas, G., Robinson, M. G., Butler, I., & Murch, M. (2003) Divorcing Children: Children's Experience of Their Parents' Divorce, London, Jessica Kingsley Publishers, p. 14: "Shaw suggests that children's accounts must bear some relation to our 'approximate understanding of real social conditions' (p.27), displaying what Martyn Hammersley calls 'subtle realism' (Hammersley 1992)."
  4. ↑ Porter, Sam (2011) "Realism", in Robert L. Miller & John Brewer (eds) The A–Z of Social Research: A Dictionary of Key Social Science Research Concepts, London, Sage.
  5. ↑ Maxwell, Joseph A. and Mittapalli, Kavita (2015) "Realism as a Stance for Mixed Methods Research", in Abbas Tashakkori and Charles Teddlie (eds) SAGE Handbook of Mixed Methods in Social & Behavioral Research, Thousand Oaks CA, Sage.
  6. ↑ Madill, Anna (2012) "Realism", in Lisa M. Given (ed.) The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods, Thousand Oaks CA, Sage, pp. 732–735.
  7. ↑ Hammersley, M. (2008) Questioning Qualitative Inquiry, London, Sage, Ch 8.
  8. ↑ Seale, C. (1999) The Quality of Qualitative Research, London: Sage, p. ix.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=İncə_realizm&oldid=8238437"
GECEMIZ.AZ