. Gecemiz.az

Eli Semxani - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Eli Semxani

Əli Şəmxani (fars. علی شمخانی‎; 29 sentyabr 1955, Əhvaz) — İran hərbi lideri, kontr-admiral. O, 1997—2005-ci illər arasında İranın müdafiə naziri vəzifəsini icra etmişdir. 24 avqust 2005-ci ildə onu bu vəzifədə briqada generalı olan Mustafa Məhəmməd Nəccar əvəz etmişdir. 2023-cü ilin may ayından etibarən İranın Ali Rəhbərinin yanında fəaliyyət göstərən Məqsədliliyi Müəyyənetmə Şurasının üzvü və siyasi müşaviri olmuşdur. Onun 2025-ci il iyun ayının 13-də İsrailin İrana etdiyi hava hücumu nəticəsində həlak olması barədə məlumat verilmişdir.[1] Daha sonra onun sağ olduğu bildirilib.[2]

Əli Şəmxani
ərəb. علي شمخاني‎
İranın Milli Təhlükəsizlik üzrə Ali Şurasının katibi
10 sentyabr 2013 – 22 may 2023
ƏvvəlkiSəid Cəlili
SonrakıƏli Əkbər Əhmədian[d]
İranın müdafiə və silahlı qüvvələrə dəstək naziri
20 avqust 1997 – 24 avqust 2005
SonrakıMustafa Məhəmməd Nəccar
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 29 sentyabr 1955(1955-09-29) (69 yaş)
Doğum yeri
  • Əhvaz, Əhvaz şəhristanı, Xuzistan ostanı, İran
Fəaliyyəti hərbi qulluqçu, siyasətçi
Dini İslam
Hərbi xidmət
Qoşun növü İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu
Döyüşlər
  • İran–İraq müharibəsi
Rütbəsi vitse-admiral
Təltifləri "Kral Əbdüləziz" ordeni (Səudiyyə Ərəbistanı) "Fəth" ordeni (İran)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

O eyni zamanda Tehran şəhərində yerləşən Strateji Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbərinin müşahidəçisi olmuşdur. O, həmçinin İran körfəzi və regiondakı böhranla əlaqədar olaraq bir neçə məqalənin müəllifidir. 1979-cu il inqilabından sonra İslam İnqilabı Mücahidləri Təşkilatının üzvü olmuşdur.

Onun iki qardaşı — Məhəmməd və Həmid İran–İraq müharibəsi zamanı həlak olmuşdurlar.

Mündəricat

  • 1 Karyera
  • 2 İş səfərləri
  • 3 İran kosmik proqramı
  • 4 İstinadlar
  • 5 Xarici keçidlər

Karyera

redaktə
  • 1981-1982: Xuzistan əyalətində İİKK qüvvələrinin komandiri
  • 1982-1989: SEPAH komandirinin 1-ci müavini
  • 1984-1989: İİKK Quru Qoşunlarının komandanı
  • 1987-1989: İran İslam Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisinin tabeliyində fəaliyyət göstərən kəşfiyyat və əməliyyatlara cavabdehlik şöbəsinin rəisi
  • 1988-1989: İİKK baş komandanı
  • 1988-1989: BMT Təhlükəsizlik Şurasının 598 saylı Qətnaməsinin İcrası Komitəsinin rəhbəri
  • 1989-1997: SEPAH Dəniz Qüvvələrinin komandanı
  • 1997-2005: İran İslam Respublikasının Müdafiə Naziri

İş səfərləri

redaktə
  • 2001-ci ilin oktyabr ayı: Rusiya səfəri. Səfər zamanı müzakirə olunan məsələlərə Rusiyanın İran ordusu tərəfindən istifadə olunan hərbi texnikasının modernləşdirilməsi prosesində iştirakı, o cümlədən İrana sırf müdafiə xarakterli Rusiya silahlarının tədarükü məsələləri daxildir.[3]
  • 2002-ci ilin mart ayı: Ermənistan səfəri. Səfər zamanı tərəflər müştərək müəssisələrin yaradılması da daxil olmaqla geniş spektrli qarşılıqlı fəaliyyəti nəzərdə tutan müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığa dair memorandum imzalamışdırlar.[4]
  • 2004-cü ilin aprel ayı: Polşa səfəri. Səfər zamanı ikitərəfli siyasi, iqtisadi və hərbi-texniki əməkdaşlıq məsələləri, o cümlədən İraqda mövcud olan vəziyyət müzakirə edilmişdir. İkitərəfli görüşlərdən və danışıqlardan sonra İran və Polşa arasında hərbi-texniki əməkdaşlığa dair memorandum imzalanmışdır.[5]
  • 2004-cü ilin dekabr ayı: Azərbaycan səfəri. Səfər zamanı Qafqaz regionunda ümumi və kollektiv təhlükəsizliyə nail olmaq istiqamətində həyata keçirilən iki ölkə arasındakı əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunmuşdur.[6]

İran kosmik proqramı

redaktə

1999-cu ilin fevral ayında müdafiə naziri admiral Əli Şəmxani ilk dəfə olaraq elan etmişdir ki, Şahab-3 raketlərindən sonra İranın yeni döyüş raketlərinin yaradılması planları yoxdur. Yeni yaradılmış Şahab-4 raketi isə İranın öz peyk daşıyıcısı raketini yaratmaq cəhdidir. Bu hadisədən 5 il sonra — 2004-cü ilin yanvar ayında isə Aerokosmik Sənayenin II Elmi Konfransındakı çıxışı zamanı isə o, söz vermişdir ki, cəmi 18 ay ərzində İran “öz raketi ilə kosmosa çıxan ilk İslam ölkəsi olacaqdır”[7]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "Xameneinin müşaviri Əli Şamxani öldürülüb". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 2025-06-16.
  2. ↑ "Xameneinin müşaviri Əli Şamxani İsrailin raket hücumundan sağ çıxıb". Oxu.az (az.). İstifadə tarixi: 2025-06-16.
  3. ↑ "МФИТ / РЕФОРМА ОБОРОННОГО КОМПЛЕКСА / АНАЛИТИЧЕСКИЕ ОБЗОРЫ / НОВОСТИ ВПК И ВОЕННО-ТЕХНИЧЕСКОГО СОТРУДНИЧЕСТВА". 2008-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-19.
  4. ↑ "Грузия — это только начало". АиФ.Ру. 2006-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-19.
  5. ↑ "Визит министра обороны Ирана в Польшу". www.iran.ru (rus). 2023-12-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-24.
  6. ↑ Министр обороны Ирана провел встречу со своим азербайджанским коллегой
  7. ↑ "Иран — десятая космическая держава". 2012-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-01-19.

Xarici keçidlər

redaktə
  •   Vikianbarda Əli Şəmxani ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Əli_Şəmxani&oldid=8177097"
GECEMIZ.AZ