 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
Kərgədan quşları – tropik və subtropik Afrika, Asiya və Melaneziyada yaşayan, uzun və aşağıya əyilmiş dimdiyi ilə tanınan quşlar. Dimdikləri parlaq rənglərlə örtülüdür və bəzən yuxarı çənədə sümüklü bir çıxıntıya malikdir. Kərgədan quşlarının iki eyni quruluşlu böyrəkləri və birinci və ikinci boyun fəqərələrinin birləşdiyi tək quşlardır, bu isə dimdiyi daşımaq üçün daha sabit bir quruluş təmin edir. Ailə ümumilikdə hər şey yeyəndir və meyvə ilə yanaşı kiçik heyvanlarla da qidalanırlar. Onlar monoqam cütləşən quşlardır və yuva qurmaq üçün ağacların və bəzən qayaların təbii boşluqlarını seçirlər. Cənub-Şərqi Asiyada isə bir çox növü tükənmə təhlükəsi ilə üzləşir.[3]
| Kərgədan quşları | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Kərgədan quşları |
||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Kərgədan quşları ölçü və rəng baxımından əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Məsələn, ən kiçik növ qara cücə kərgədan quşudur (Tockus hartlaubi), çəkisi 99.1 qram və uzunluğu 32 sm-dir. Ən böyük və ən kütləvi növ cənubi yer kərgədan quşudur (Bucorvus), orta çəkisi 3.77 kq, ən çox 6.3 kq-a qədər çəki ala bilir və 180 sm-ə qədər qanad açıqlığına sahibdir. Erkəklər dişilərdən daha böyükdür və cinsi dimorfizm bədən hissələrinə görə dəyişir.[4] Kərgədan quşlarının ən xarakterik xüsusiyyəti ağır dimdiyi olmasıdır. Bu dimdik güclü boyun əzələləri və birləşmiş fəqərələr ilə dəstəklənir. Dimdik, döyüşmək, tükləri təmizləmək, yuva qurmaq və ov tutmaq üçün kömək edir. Kərgədan quşlarına xas olan kasqa, yuxarı çənə boyunca uzanan boş bir strukturdur və bəzi növlərdə bu, zənginləşdirilmişdir və rezonator kimi istifadə edilə bilər.[5][6][7]
Bucerotidae ailəsi təxminən 55 canlı növdən ibarətdir və bu növlər Afrika, Hindistan, Filippin və Solomon adalarına qədər yayılmışdır. Afrikada tapılan 24 növdən 13-ü açıq meşələr və savannalarda yaşayır, bəziləri isə quru mühitlərdə də mövcuddur. Asiyada isə yalnız bir növ açıq savannada yaşayır, qalanları isə meşə quşlarıdır.[8][9][10][11]
Kərgədan quşları gündüz fəaliyyət göstərən quşlardır və cütlərlə və ya kiçik ailə qruplarında səyahət edirlər. Böyük sürülər bəzən cütləşmə mövsümü xaricində də bir araya gəlir və gecələmə yerlərində 2400-ə qədər quş birləşə bilər.[12]
Kərgədan quşları ümumiyyətlə monoqam cütləşən quşlardır. Dişi quş təbii çuxurlarda və ya yarıqların içində yumurtalarını qoyur. Yuva sahələri eyni cüt tərəfindən ardıcıl olaraq istifadə oluna bilər. Yuva qurulmazdan əvvəl, dişilər bəzən erkək tərəfindən kömək alaraq yuva dəliklərini palçıq və meyvə tullantısı ilə bağlayır. Yuva girişi yalnız dişi quşun yuvaya daxil ola biləcəyi qədər ölçüyə gətirilir, bu da yuva yerini rəqiblərdən qorumağa kömək edir.[13][14]
Afrikada kərgədan quşu növləri ciddi şəkildə təhdid olunmur, lakin Asiya növləri, ovlama və yaşayış mühitinin itməsi səbəbindən təhdid altındadır.[15]
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|
