. Gecemiz.az

Fatimiler Xilafeti - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Fatimiler Xilafeti


Fatimilər xilafəti (ərəb. الخلافة الفاطمية‎, əl-Xilafa əl-Fatimiyyə) — Antifeodal xarakter daşıyan ismaililər hərəkatının genişlənməsindən istifadə edən ilk Fatimi xəlifəsi Ubeydullah əl-Mehdi (909–934) ərəb və bərbər tayfalarının köməyi ilə Əğləbiləri hakimiyyətdən salaraq Fatimilər xilafətinin əsasını qoymuşdu. O, az bir muddətdə Mərakeş istinsa olmaqla bütün Şimali Afrikanı tutmuşdur. Yarım əsr sonra Fatimilər Misir və Suriya ya da yerləşmişdir. 969-cu ildə Fatimi sərkərdəsi Cauhər Misiri tutmuş və Qahirə şəhərinin əsası qoyulmuşdur. 973-cü ildə ildə Qahirə Misirin paytaxtı elan edilmişdir. X əsrin sonunda Fatimilərin hakimiyyəti Suriyadan Mərakeşə qədər yayılmışdı.[1]

Tarixi dövlət
Fatimilər xilafəti
ərəb. الدَّولةُ الفَاطميَّةُ‎ əd-Daula əl-Fətimiya
Fatimilər yüksəliş dövründə
Fatimilər yüksəliş dövründə
← 
 →
 →
909 — 1171

Paytaxt Mehdiyyə, əl-Mənsuriyyə, Qahirə
Dil Bərbər dili, ərəb dili, qibti dili
Rəsmi dilləri ərəb dili
Pul vahidi Dinar, Dirhəm
Ərazisi 5100000
İdarəetmə forması Monarxiya
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Fatimi xəlifələri (xəlifə eyni zamanda ismaili imamı sayılırdı) tədricən feodal hakimlərinə çevrilmişdilər. X əsrin sonlarında, xüsusən xəlifə Əzizin (975–996) dövründə məhsuldar qüvvələrin artması, əkinçiliyin inkişafı, sənətkarlıq və ticarətin genişlənməsi nəzərə çarpırdı. XI əsrin ortalarında Fatimilər xilafəti zəifləmiş, 1048-ci ildə Şimali Afrika Fatimilər xilafətindən ayrılmışdır. XII əsrin ortalarına qədər normanlar Siciliya, Malta, Tripoli, Mehdiyyə və s. şəhərləri zəbt etmişdilər. Suriya səlibçilərin, sonra isə səlcuqların hakimiyyəti altına girmişdir. 1169-cu ildə Fatimilər xilafətində vəzir təyin olunmuş Səlahəddin Əyyubi 1171-ci illə hakimiyyəti ələ keçirmiş və Misirdə Əyyubilər sülaləsinin əsasını qoymuşdur.[1]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 Фатимиләр хилафәти // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IX ҹилд: Спутник—Фронтон. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1986. С. 512.

Ədəbiyyat

redaktə
  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 8-ci cild: Enollar – Fedin (10 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2018. səh. Fatimilər xilafəti.

Xarici keçidlər

redaktə
  Vikianbarda Fatimilər xilafəti ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • Fatimids entry in the Encyclopaedia of the Orient. Arxivləşdirilib 1 noyabr 2010 at the Wayback Machine
  • The Institute of Ismaili Studies, London.
  • The Shia Fatimid Dynasty in Egypt
Bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz.
Bu şablon mümkündürsə, daha dəqiqi ilə əvəz edilməlidir.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Fatimilər_xilafəti&oldid=8105274"
GECEMIZ.AZ