 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Fosforlu Cevriyə (Türk romanı) (türkcə:Fosforlu Cevriye) — Türkiyə yazıçısı Suat Dərvişin 1944-1945-ci illərdə mətbuatda yayımlanan, 1968-ci ildə kitab kimi nəşr etdirdiyi roman[1].
| Fosforlu Cevriyə | |
|---|---|
| Müəllif | Suat Dərviş |
| Janr | Roman |
| Orijinalın dili | türkcə |
| Orijinalın nəşr ili | 1968 |
| Tərcüməçi | Nizami Cəfərov |
Romanda 1930-cu illərdə İstanbulun Qalata məhəlləsində yaşayan bir küçə qızı Cevriyənin polisdən qaçan bir kişiyə olan sevgisindən bəhs olunur. Sadə dildə yazılmış əsərdə, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrindən olan insanların obrazı yaradılmışdır. Roman dörd hissədən ibarətdir: "Polis bölməsində ayna var", "Qızın qolunda bir möhür var", "Gözlərindən bəllidir Cevriyəm" və "Qara bir sevginiz var". 1944-1945-ci illər arasında təfriqə halında yayımlanan romanın motivləri əsasında 1959-cu ildə “Fosforlu Cevriyə”, 1969-cu ildə isə “Mənə Fosforlu deyirlər” adlı film çəkilmişdir. 1968-ci ildə "May Yayıncılık" tərəfindən bir kitab kimi nəşr olunmuşdur. Müəllif 1972-ci ildə romanını ssenari şəklində işləyərək, aktrisa Gülriz Sururiyə həsr etmişdir. Əsərə 2008-ci ildə bir musiqi mətni yazılmış və Gülriz Sururinin rəhbərliyi ilə Ankara Dövlət Teatrları tərəfindən səhnələşdirilmişdir.
Yüngül əxlaqlı qadın olan Cevriyə, əlində heroin tutulduğuna görə sürgünə göndərilir, lakin sevdiyi adama qovuşmaq üçün sürgündən qaçır. Polis tərəfindən tutulduqda yenidən sürgün olunacağından qorxaraq, polis bölməsinə girməyə qorxur. Vəziyyəti bilən dostu Top Məlahət onu dəstəkləyir və Cevriyənin qaçma planını izah edir. Müdirliyə aparılmaq üçün polis bölməsindən ayrıldıqda, onlar başqa bir yüngül əxlaqlı şəxsin ölümü ilə dərin sarsıntı keçirirlər. Bununla birlikdə, polis bölməsindən çıxarkən qoz ağacı çərçivəli güzgü qarşısında bir an bəzənməkdən vaz keçə bilmirlər. Cevriyə müdirliyə gedərkən Məlahətin sayəsində qaçır və yenidən həbsə girməkdən xilas olur. Cevriyənin biləklərində manjet döymə var. Döyməsinə baxaraq keçmişini xatırlayır. Dənizdə oturduğu gəmilərdən birində yuxuya getdiyi gün, yaşayış yeri və pulu olmadığı üçün, gəminin sahibi onu yüksək qızdırma içində taparaq evinə aparır və bir həftə baxır. Cevriyənin adını bilmədiyi bu adam sirli bir şəxsdir. Pəncərələri qalın pərdələrlə möhkəm bağlayır və hər gün anlaşılmayan şeyləri səssizcə evdən daşıyır. Sağaldıqdan sonra evdən çıxdıqda, Cevriyə geri qayıtmaq üçün icazə istəyir, amma kişi: “Nə gərək var?”— cavabını alır. Ancaq sirli adamı görmək Cevriyə üçün böyük bir ehtiyac halına gəlir. O, sonra adamı yenidən tapa bilmir, çünki kişi naməlum səbəbdən həbsxanaya düşür. Qolunda bir qandallı döymə, ağrılarını yüngülləşdirməyə çalışır. Cevriyə davamlı olaraq onun evinə gedir. Özünü daimi həvəsli hiss edir. O, vaxt keçdikcə ürəyində Allaha ayırdığı yerin sirli adam tərəfindən işğal olunmağa başladığını hiss edir. Cevriyə adamı həyatında yeri olmayan anasının, atasının, bacısının və həyat yoldaşının yerinə qoyur. Sonra isə adamın edam cəzasına məhkum edildiyini öyrənir. Bir axşam əlinə verilən heroin paketləri onun həbsinə səbəb olur. Paketləri ona verənlərin adını vermir. Top Məlahət sayəsində xilas olduqdan sonra yenidən adamın evinə qayıdır. Onun dostu Kərimlə görüşür. Ona yalvarır ki, adamı xilas etsin və adamı sevdiyini etiraf edir. Gecələr Kərimlə görüşürlər və məhkumun bəzi əşyalarını dənizə atmağı planlaşdırırlar. Gecə bir mühafizəçi Cevriyəni görüb hərəkətlərindən şübhələnir. Onu izləyən keşikçidən qaçan Cevriyə, müvazinətini itirərək yıxılır və həyatını itirir.
Suat Dərvişin “Fosforlu Cevriyə” romanı Azərbaycanda ilk dəfə 1964-cü ildə "Azərnəşr" tərəfindən yayımlanmışdır. İkinci dəfə isə 1991-ci ildə "Azərbaycan Ensiklopediyası Nəşriyyatı"nda çap olunmuşdur. Romanı Azərbaycan türkcəsinə N.Cəfərov tərcümə etmişdir.
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|