. Gecemiz.az

V Afonso - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - V Afonso

V Afonso (port. Afonso V de Portugal; 15 yanvar 1432[1][2][…], Sintra[d], Lissabon dairəsi[d][3] – 28 avqust 1481[1][2][…], Sintra[d], Lissabon dairəsi[d][3]) — XII Portuqaliya kralı. Əslində Aviz sülaləsinin üzvü olan Afonso, Afrikadakı fəthlərinə görə Afrikalı Afonso (port. Afonso o Africano) ləqəbi ilə tanınmışdır. Onun dövründə Portuqaliya, Şimali Afrikada əhəmiyyətli hərbi yürüşlər həyata keçirmiş və ölkənin dənizaşırı ambisiyaları güclənmişdir.

V Afonso
XII Portuqaliya kralı
13 sentyabr 1438 – 11 noyabr 1477
ƏvvəlkiI Duarte
SonrakıII Juan
15 noyabr 1477 – 28 avqust 1481
ƏvvəlkiII Juan
SonrakıII Juan
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 15 yanvar 1432[1][2][…]
Doğum yeri
  • Sintra[d], Lissabon dairəsi[d], Portuqaliya[3]
Vəfat tarixi 28 avqust 1481[1][2][…] (49 yaşında)
Vəfat yeri
  • Sintra[d], Lissabon dairəsi[d], Portuqaliya[3]
Vəfat səbəbi taun
Fəaliyyəti kral
Atası I Duarte
Anası Araqonlu Eleonora
Həyat yoldaşları
  • Koimbralı İzabella (1448–1455),
  • Kastiliyalı Yuanna (1475–1481)
Uşaqları
  • İnfanta Yuanna,
  • II Con (Portuqaliya kralı)
Ailəsi Avis sülaləsi
Dini Roma-Katolik kilsəsi
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

1432-ci ildə Sintrada dünyaya gəldi. Atası Kral I Duarte, anası isə Araqonlu Elyanora idi. O, yalnız 6 yaşında ikən atası vəfat etdiyindən, krallıq taxtına uşaq yaşda çıxmışdır. Onun naibliyi isə əvvəlcə anası, daha sonra isə əmisi İnfant Pedru tərəfindən idarə olunmuşdur. 1447-ci ildə elə həmin əmisinin qızı İzabellayla evləndirildi. Cütlüyün bu nigahdan 3 övladı dünyaya gəldi:

  • Juan (1451)
  • Juanna (1452-1490), rahibə
  • II Juan, Portuqaliya kralı

Xanımının 1455-ci ildə vəfatının ardından uzun müddət dul qalan V Afonso, Kastiliya taxtı uğrunda mübarizədə taxt iddiasını gücləndirmək üçün 1475-ci ildə Kastiliya kralı IV Henrinin qızı Xuana ilə evləndi. Ancaq bu evlilikdən övladı olmadı.

V Afonsonun hakimiyyəti dövründə ən önəmli hadisələrdən biri, Şimali Afrikada həyata keçirilən fəthlər olmuşdur. Onun dövründə Asilə və Tanjer şəhərləri ələ keçirildi.

1477-ci ildə, V Afonso, siyasi yorğunluq və Kastiliya taxtı uğrunda mübarizədə uğursuzluq səbəbilə taxtdan rəsmi olaraq imtina edərək yeganə oğlu II Juanı taxta çıxardı. Lakin bir neçə ay sonra o, oğlunun islahat siyasətinə və mərkəzləşdirmə cəhdlərinə qarşı narazılıq hiss edərək yenidən taxta qayıtdı. Bu qısa taxt dönüşü dövründə real güc artıq II Juanın əlində idi və Afonso siyasi nüfuzunu bərpa edə bilmədi.

V Afonso 28 avqust 1481-ci ildə vəfat etmiş və yerinə oğlu II Juan keçmişdir. Onun dövrü Portuqaliyanın dəniz kəşfləri və müstəmləkəçilik tarixində önəmli bir keçid mərhələsi hesab olunur. O, həmçinin "qəhrəman kral", "səlibçi idealizminin təmsilçisi" və Afrikada fəthlərlə xatırlanan "imperiya vizyonuna sahib ilk Portuqaliya kralı" kimi tarixdə yer almışdır.

Mənbə

redaktə

Ədəbiyyat

redaktə
  • Busk, M.M. The history of Spain and Portugal from B.C. 1000 to A.D. 1814. London: Baldwin and Cradock. 1833.
  • Disney, A. R. A History of Portugal and the Portuguese Empire. From Beginnings to 1807. I: Portugal. Cambridge University Press. 2009. ISBN 978-0-521-60397-3.
  • Flood, Timothy M. Rulers and Realms in Medieval Iberia, 711-1492. 2019.
  • Freitas, Isabel Vaz. D. Isabel de Coimbra: Insigne Rainha (Portuguese). Quidnovi. 2011.
  • Livermore, H.V. A History of Portugal. Cambridge University Press. 1947.
  • Livermore, H. V. Aphonso V // Gerli, E. Michael (redaktor). Medieval Iberia : an encyclopedia. New York: Routledge. 2003. ISBN 0-415-93918-6. OCLC 50404104.
  • López Poza, Sagrario. "La divisa de Alfonso V el Africano, rey de Portugal: nueva lectura e interpretación". Janus. Estudios Sobre el Siglo de Oro (8). 2019: 47–74. ISSN 2254-7290.
  • Marques, Antonio Henrique R. de Oliveira. History of Portugal (2nd). New York: Columbia University Press. 1976. ISBN 0-231-08353-X.
  • McMurdo, Edward. The history of Portugal, from the Commencement of the Monarchy to the Reign of Alfonso III. II. London: Sampson Low, Marston, Searle, & Rivington. 1889.
  • Newitt, Malyn. Navigations: The Portuguese Discoveries and the Renaissance. 2023.
  • Newitt, Malyn. A history of Portuguese Overseas Expansion, 1400-1668. 2005.
  • Pereira, Esteves; Rodrigues, Guilherme. Portugal: diccionario historico, chorographico, heraldico, biographico, bibliographico, numismatico e artistico (Portuguese). I. Lisboa: J. Romano Torres. 1904.
  • Rogers, Francis M. The Travels of the Infante Dom Pedro of Portugal. Harvard Studies in Romance Languages. XXVI. Cambridge: Harvard University Press. 1961.
  • Russell, Peter. Prince Henry 'the Navigator': a Life. 2000.
  • Saul, António. Dom Afonso V. Reis de Portugal. 12. Temas e Debates-Actividades Editoriais. 2009. ISBN 978-97-2759-975-2.
  • Sousa, Armindo de. Portugal // Allmand, Christopher (redaktor). The New Cambridge Medieval History, Volume 7. Cambridge University Press. 1998. 627–644. doi:10.1017/CHOL9780521382960.032. ISBN 978-0521382960.
  • Stephens, H. Morse. The Story of Portugal. New York: G. P. Putnam's Sons. 1891.
  • Stuart, Nancy Rubin. Isabella of Castile: The First Renaissance Queen. New York: St. Martin's Press. 1991. ISBN 0-312-05878-0.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 Afonso V // Encyclopædia Britannica (ing.).
  2. ↑ 1 2 3 4 varios autores Alfonso V de Portugal. // Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.
  3. ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #124015905 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=V_Afonso&oldid=8162716"
GECEMIZ.AZ