Mirfateh Zəkiyeviç Zəkiyev (14 avqust 1928[2], Zəype[d], Bəyrəkə[d], Buqulminsk kantonu[d], Tatarıstan MSSR, RSFSR, SSRİ[4] – 18 avqust 2023[3], Moskva) – tatar türkoloq, filosof, dilçi, ictimai xadim və müəllim. Tatarıstan Respublikasının Elmlər Akademiyasının üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, Qalimcan İbrahimov adına Dil, Ədəbiyyat və İncəsənət İnstitutunun leksikologiya və dialektologiya kafedrasının müdiri, Beynəlxalq Türk Akademiyasının Tatarıstan bölməsinin akademik-katibi, Türk Dilçilik Cəmiyyətinin üzvü, Avrasiya Milli Beynəlxalq Türkşünaslıq Mərkəzi Rəyasət Heyətinin fəxri üzvü,, Tatar Dövlət Pedaqoji Universitetinin fəxri professoru, Başqırd Dövlət Universitetinin fəxri doktoru (2011), Tatarıstan MSSR Ali Sovetinin sədri (1980-1990).[5]
Mirfateh Zəkiyev | |
---|---|
tatar. Мирфатыйх Зәки улы Зәкиев | |
![]() | |
Doğum tarixi | 14 avqust 1928(1928-08-14)[2] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 18 avqust 2023(2023-08-18)[3] (95 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Milliyyəti | tatar |
Elm sahələri | Tatar dili[1], Tatarlar[1], dilçilik, türkologiya |
Elmi dərəcəsi | |
Elmi adı |
|
İş yeri | |
Təhsili | |
Mükafatları |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
![]() |
Tatarca və digər türk dilləri məsələsində araşdırmalar etmişdir. Zəkiyevin türk xalqları barədə araşdırmaları da vardır. Tatar dilinin akademik qramatikası adlı geniş həcmli əsərində taat dilinin qramatik əsaslarını incələmişdir.
Zəkiyev ön türk dillərinin hind-avropa dillərinin çıxış nöqtəsi olduğunu iddia etməkdədir. Zəkiyevə görə, şumercə, antik yunanca, islandca, etruskca və kritcə türk kökənli dillər olmuşdurlar.[6] Bundan əlavə, şumerlər, skiflər və sarmatlar da türk olmuşdurlar.[7]