Vikipediya Kend Meydani Arxiv Aprel 2007 - Wikipedia - Gecemiz.az

Bu, keçmiş müzakirələrin arxividir. Zəhmət olmasa, bu səhifədəki məzmunu dəyişdirməyin. Bunun yerinə, buradakı müzakirələrə istinad edə bilərsiniz. Yeni bir müraciət etmək istəyirsinizsə, əsas səhifədən istifadə edə bilərsiniz.

Bütün Vikipediya əhlini salamlayıram :)

Hamımıza bəllidir ki, vikipediyamız heç də təkproblemli məkan deyil, burada həll edilməli kifayət qədər problemlər var. Amma fikrimcə bir problem daha önəmlidir.

Düzü Vikipediya ilə ilk tanışlığım zamanı ön səhifədəki ərəb və latın qrafikalı yazılar məni bərk narahat etmişdi. Sonradan qeydiyyatdan keçib, vikipediyanın "həyatında" fəal iştirak edən istifadəçilərində yazılarından bəlli oldu ki, bu cür düşünən heç də tək mən deyiləm. (Bu mövzuya kənd meydanında-yuxarıda və bir neçəmizin müzakirə səhifəsindədə toxunulmuşdur.) Bu mövzu ilə əlaqədar müraciət edənləri isə Qazax və serb vikipediyalarını nümunə göstərərək bildirirdik ki, tezliklə bizdədə bu cür sistem qurulacaq və hər şey həll olunacaq.

Düzü mən bu sahədə ekspert deyiləm :( Amma Sedlə müzakirəmizdə bu sistemin tətbiqi nəticəsində yarana biləcək mənfi bir problem üzə çıxdı. Mən başa düşdüyüm qədəri ilə -- səhifələrin redaktəsi YALNIZ BİR ƏLİFBA üzrə aparılacaq. Başqa sözlə cənublu qardaşlarımız redaktədə problemlə rastlaşacaqlar (sözsüz yalnız ərəb qrafikasını bilib, latın qarafikasını bilməyənləri üçün).

Bax bu problemdə bizim əl qolumuzu bağlayıb. Düzdür hal-hazırda bu əlifbadan istifadə edənləri ltın qarafikası ilə istifadə edənlərlə müqayisə etdikdə onların çox az olduğunu görürük amma yenədə onların hüququnu tapdalamış oluruq.

Yuxarıda bu problemi yazdım, indi isə bu problemin həllinə dair düşüncələrimi sizlərlə bölüşmək istərdim:

Mən bu sistemin tətbiq edilməsinin tərəfdarıyam, ərəb qrafikası ilə redaktəyə gəldikdə isə qoy onlar öz redaktələrini etsinlər. SİSTEM BUNA İCAZƏ VERİR, SADƏCƏ SİSTEM BU YAZILARI DİGƏR QRAFİKALARA ÇEVİRƏ BİLMƏYƏCƏK (Qazax vikisində girib yoxlamışam, sizdə istəyirsiz girin yoxlayın, amma çoxda məqalə yaradıb ordakı istifadəçiləri məşğul etməyin :) ). Sonradan isə adi istifadəçilər heç bir proqram köməyi olmadan bunu latın qrafikasına çevirsinlər. Düzdür ilkin dövrdə bu cür işlərin bütünlüklə yükü Mehrdadın üzərinə düşəcək, amma məndə artıq bu qrafikanı öyrənməyə başlamışam. Düzdür yaxın zamanlarda öyrənib qurtaracağamı deyə bilmərəm :( (düzü vaxtım getdikcə daralır :( ), amma mümükün olan ən qısa zamanda öyrənməyə söz verirəm :) . Bundan sonra məndə bu işdə iştirak edə bilərəm.

Mövzu ilə əlaqədar nə qədər çox münasibət və təklifləriniz olarsa ümid edirəm ki, bu problem daha tez həll olunacaq. Lütfən aktiv olun. Mehrdadın bu barədə fikrini eşitmək daha yaxşı olardı, beləki o hər iki qrafikanı aramızda ən yaxşı biləndir (məncə) həmçinin Mehrdad cənublu qardaşlarımızın ən aktiv təmsilçisidir. Buna görədə bu müzakirədə Mehrdad ikiqat aktiv olmalıdır :)

Uzun uzadı yazılarım üçün bağışlayın, amma qısalda bilmədim :) --A_M_D 20:20, 7 Aprel 2007 (UTC)

Bu mövzuya soyuq münasibəti mən başa düşə bilmədim.--A_M_D 19:34, 8 Aprel 2007 (UTC)

Salam A_M_D, Sizin bu movzunu müzakirəyə çixartıyınızı bilmirdim, youxsa soyuq münasibət göstərmə mənzurum yoxudu. --Mehrdad 10:13, 9 Aprel 2007 (UTC)

Keçən il Metada bir danışıq gedirdi ki Canubi Azərbaycan üçün ərəb qarafikasında bir yeni Vikpediya qurulsun [1]. TimBits ilə müzakirə edəndən sonra gördük C. Az Vikipediyası ayrı olsa, bu Azərbaycan dilinə mənfi təsirləri olacaq[2]. Bu problemi biz müzakirəyə çıxarıb səs çoxluğu ilə bu Vikipediyanı Azərbaycan dilində iki qrafikalı olduğunu qəbul etdik [3].

Qazax və Serb Vikipediyalarında istifadə olunmuş çevri düymələri Latin dən Kril qrafikasına çevirmək üçün işlənə bilər, ama Arəb alifbası daha fərqlidir və Sed dediğı kimi, redaktə imkani ərəb alifbasında vermir. Bi texniki həll bu müşkülə tapılsa mənim əlimdən hər iş gəlsə kömək edərəm.

Gəlin yenə müzakirə edək, görək problemi necə həll etmək mümkündür. --Mehrdad 10:13, 9 Aprel 2007 (UTC)

Salam, vikipediyaçılar Mən də öz fikrimi bildirmək istərdim. Bildiyiniz kimi hal-hazırda Azərbaycan vikipediyasının ana səhifəsi iki əlifbada yazılıb, mən şəxsən buna qarşıyam. Biz bu problemi tez bir zamanda həll etməliyik, çünki Azərbaycan Resbublikasının rəsmi dili Azərbaycan dilidir və əlifbasi da bildiyiniz kimi latıncadır. Ona görə də ana səhifəsi yalniz latın əlifbası ilə yazılmalıdır. (Azərbaycan vikisinə girən kimi, bütün yazılar latinca olmalıdır) Cənubdakı qardaşlarımıza gəldikdə isə, onlar məcburdular yeni Azərbaycan yazisini, (latın əlifbasını) öyrənsinlər. :) Qazax və Serb Vikipediyalarındaki kimi problemi həll etsək yaxşı olar. Mən də özüm hal-hazirda Ərəb dilini öyrənirəm və gələcəkdə ərəb əlifbasinda yazmağa yardım edərəm.

--Baki66 16:49, 9 Aprel 2007 (UTC)

Salam. Meseleye daha genis munasibetimi sonra bildirecem (bir fikre gelenden sonra). Yuxaridaki qeydle bagli onu demek isteyirem ki, Vikipediyanin bagli oldugu Vikimediya teskilati Amerikada fealiyyet gosterir. Ona gore de Azerbaycan Respublikasinin qanunlarinin bura ele de bir aidiyyati yoxdur. Bundan elave Azerbaycan dilinin standardlarini resmi sekilde mueyyen eden bir qurum da yoxdur. Ne Azerbaycanda ne de olkeden kenarda. Eger olsaydi ve bu qurum Azerbaycan dili ancaq ve ancaq latin elifbasi ile yazilir deseydi, onda bunun beynelxalq seviyyede kecerliliyi olardi. Indiki halda ise bele bir standard beynelxalq seviyyede yoxdur. --TimBitsتِمبِتس 17:13, 9 Aprel 2007 (UTC)

Salamlar. Düzü mənim həmin səsvermədən xəbərim olmayıb. Amma gecdə olsa öz münasibətimi bir-iki söz ilə belə bildirmək istəyirəm. Bu cür ensiklopediyanın yaradılması yolverilməzdir. Çünki biz cənubda və şimalda yaşıyan soydaşlarımızın ünsiyyətində maraqlı olmalıyıq, başqa sözlə hamımızın bir vikipediyası olmalıdır. Bu sahədə vikipediyanın gələcəyini uğurlu görürəm.

Düzü Vikipediyanın ön səhifəsinin "səliqəsiz" görünüşü mənim heç xoşuma gəlmir. Həmdə yazılarında bu tip problemlər olan xalqların vikipediyaları artıq yuxarıda müzakirə edilən sistemi tətbiq ediblər, belə pis idisə niyə ediblər? :) Bu sistemə keçiddə isə başqa səbəblər də var, ən əsası isə bu cür görünüş sözün əsl mənasında qorxudur. Bu tip istifadəçilərə adi istifadəçilərdən tutmuş, ziyalı istifadəçiləridə aid etmək olar. Bunu öz müşahidələrim (Vikipediyadakı müşahidələrimdən əlavə real həyatda da tanışlarımla ünsiyyət) əsasında deyə bilərəm.

O ki, qaldı texniki problemin həllinə mən yuxarda dediyim kimi bunu proqramsız, fərdi istifadəçilər də edə əllə edə bilərlər. Düzdür bunu qəbul etsək ağırlıq daha çox sənin üzərinə düşəcək amma məndə müəyyən müddətdən sonra kömək edə biləcəm. Yuxarıda ətraflı yazmışam.

Birdə ki, bu sistemə keçməməklə biz vikipediyada məqalə sayının süni artımına şərait yaratmış oluruq, beləki, eyni məqalə hər iki qrafika ilə yazılır. Hal-hazırda bu cür say artımı bizim xeyrimizədir ;) amma biz ciddi bir mənbə yaratmaq istəyiriksə bunun qarşısını almalıyıq.

Bakı66 fikirlərinlə razı, amma məcburluğun əleyhinəyəm.

P.S. Amma belə baxanda bütün türk dünyası bu qarfikaya keçir, onlarda öyrənsələr pis olmaz :)--A_M_D 16:56, 9 Aprel 2007 (UTC)

Digərlərinin fikrini eşitmək daha gözəl olardı.--A_M_D 16:54, 9 Aprel 2007 (UTC)

aruz 09:22, 10 Aprel 2007 (UTC) >> Hamıya salamlar. Gedən müzakirələr barədə mən də öz fikrimi bildirim.

məqalərdə iki əlifbanın eyni anda görünməsi səliqəsiz görünür, həmfikirəm. qazaxlarda olduğu kimi həll yola daha gözəldir. ancaq ana səhifədə ərəb/latın ikisi də görünməlidir məncə. az. vikipediyasına girən təsadüfi bir istifadəçi azərbaycan mənədiyyəti haqqında səthi ancaq çox önəmli ilk anlayışı edinir. bu mədəniyyət bu gün dünyada əsas olaraq şimal və cənubi az. təmsil edir. onun üçün ilk səhifədə eyni zamanda iki əlifbada da qalmalıdır. ancaq bundan başqa bütün səhifələrdə latın/ərəb opsiyonu qoyular.

Ərəb əlifbasının qorxuducu olması barədə: Azərbaycan dilini danışan insanların əksəriyyəti ərəb əlifbası istifadə edərkən bizim (şimallılar) avropalı aristokratlar kimi ərəb əlifbasına qorxmamız sözün əsl mənasında özünü inkardır. Və elə vikipadiyanın bir amalı da bu iki anlayışı, şimali və cənubi azərbaycan mədəniyyətini arasında ünsiyyət vasitəsi olmaq olmalıdır. Cənubi azərbaycandaki informasiya qadağasını da nəzərə alaraq, cənuba informasiya qaynağı olmalıdır. Cənubdaki milyonlar getsin latin qrafikası öyrənsin deyə bilmərik, onları başa düşəcəyi dildə və əlifbada yazmalıyıq. Uzaq gələcəkdə latın əlifbasına keçilməsi mənim də tərcihimdir. milyonların yeni əlifba öyrənməsi inqilabi bir hadisədir. ən azıdan qısa zamanda.aruz 09:22, 10 Aprel 2007 (UTC)

Mən razıyam ki, Ərəb qrafikası Azərbaycan dilinin əlifbası kimi 10-əsrdən çox fəaliyyət göstərmişdir, latın və kiril əlifbalarından istifadə etdiyimiz müddət buna nisbətən hədsiz azdır. Bu əlifba ilə orta əsr Azərbaycan mütəfəkkirləri gözəl əsərlər yaratmışlar. Mənim bunları danmaq fikrim yoxdur. Qorxuducu deyəndə mən bu yazıların farsca yazılar kimi başa düşüldüyünü nəzərdə tutmuşdum. Cənubi Azərbaycanda Fars və Azərbaycan dillərinin bir-birlərinə nisbəti hamımıza bəllidir və bu istifadəçiləri hədsiz qorxudur.--A_M_D 10:06, 10 Aprel 2007 (UTC)

Fars və Azərbaycan dillərinin bir-birlərinə nisbəti ilə nə demək istədiyiniz tam başa düşmədim. daha açabilərsiniz? digər yandan mən də yaxşı bilirəm ki, ərəb əlifbasından qorxu şimalda nə deməkdir. ancaq şimal və cənub təfəkkürləri birbirini anlamağa başlamazsa azərbaycan vikipediyasından danışmağın heç bir mənası yoxdur. burada iki əlifbanın istifadə edilməsi ilə əsas amal iki mədəniyyəti buluşdurmaqdır. onun üçün burada prinsip şimaldaki yersiz, və hətta mən deyərdim ki faciəvi qorxunun üstünü örtmək yerinə onu ortadan qaldırmağa çalışmaq olmalıdır. xülasə şimaldakilər `ilan-qurbağadan` qorxmağı hökmən buraxmalıdırlar :) aruz 14:35, 10 Aprel 2007 (UTC)

Orda nisbəti-münasibəti əvəzlənməsidə aparmaq olardı, amma nisbəti də işlənə bilər. burada iki əlifbanın istifadə edilməsi ilə əsas amal iki mədəniyyəti buluşdurmaqdır Bu cümlədən açığı xoşlanmadım, ayrı-ayrı mədəniyyət yoxdur. Amma müxtəlif əlifbadan istifadə bu cəhətdən qorxuducudur, tədricən buna gətirib çıxarda bilər :( Mən dediyim kimi olsa (ərəb qrafikasının əl ilə latına çevrilməsi) iş düzələr. --A_M_D 20:45, 17 Aprel 2007 (UTC)

sadəcə latın ilə redaktə. indi əldə olan vikimedya proqramı sadəcə latın ilə radəktəyə izin verirsə bunu edək, ancaq gələcəkdə ərəb qrafikası ilə də redaktə eləmək mümkün olacaq deyə düşünürəm. hətta bunu üçün ilk təşəbbüskar biz olsaq bomba olmaaaaz?aruz 09:22, 10 Aprel 2007 (UTC)

100% razı--A_M_D 10:06, 10 Aprel 2007 (UTC)

azərbaycan respublikası qanunları ilə bu vikipediyanın əhatəsi tamamən başqadır. az-vikipediya bütün dünyada yaşayan azərbaycan mədəniyyətinə aid olan insanlar üçün nəzərdə tutulur. bəlkə bunü viki qaydalara yazmalıyıq ?!aruz 09:22, 10 Aprel 2007 (UTC)

100% razı--A_M_D 10:06, 10 Aprel 2007 (UTC)

ərəbin ana səhifədə kiçik bir problemi daha var. ilk girişdə hər hansı bir ərəb linkinə vurulduğunda yenə ana səhifədə qalırsan ancaq format biraz dəyişir, əsl linkə getmək üçün 2. dəfə vurulmalıdır. fikri olan var mı?aruz 09:22, 10 Aprel 2007 (UTC)

Mənə elə gəlirki bu bəzi brouzerlərdə olur, amma digərlərində yox.--A_M_D 10:06, 10 Aprel 2007 (UTC)

İE6da baxdım elə dir ki var, onda problem yoxdur, amma firefox 2.0da vardır. viki-firefox ruhani qardaşlığını da nəzərə alaraq düşünürəm ki bilənlərin o kiçik probləmə əl atması bomba olacaqdır aruz 14:35, 10 Aprel 2007 (UTC)

Bacaran varsa etsin, amma məncə bu mümkün deyil --A_M_D 20:45, 17 Aprel 2007 (UTC)

Bu mövzu ilə bağlı səsvermə açmağı daha düzgün hesab edirəm:

Sualı belə də qoymaq olar- Çoxəlifbalı sistemin Azərbaycan Vikipediyasında tətbiqinə münasibətiniz:

Salam. Mənə elə gəlir ki bəzi məqamları aydınlaşdırmaq lazımdır. Yəqin ki bu səsvermə qazax vikisindəki sistemin tətbiqi barədədir. Əgər belədirsə onda bəzi maddələri konkretləşdirmək(bacara bildiyim qədər və məndə olan informasiya daxilində)istəyirəm ki tam olaraq nəyə səs verildiyi bilinsin.

• Qazax vikisində ərəb əlifbasında "sağlam" redaktə etmək mümkün deyil. Bu ərəb əlifbasında daxil edilən yazıların latına sistem tərəfindən çeviriləməyəcəyi mənasını daşıyır.
• Yuxarıdakı maddəyə həll variantı olaraq ərəb qrafikasında daxil edilən məqalələrin tədricən latına istifadəçilərin özləri tərəfindən çevrilməsi nəzərdə tutulur. Yəni ideal olaraq latında yazılmış məqalələrin ərəbdə düzgün göstəriləcəyinə ümid edilir. Əgər belədirsə bu da öz növbəsində aşağıdakı əlavə problem və ya suallara səbəb olur:
  • Hər şeydən əvvəl azərbaycanca-latında yazılmış məqalənin azərbaycanca-ərəbə avtomatik çevriləbilməsi barədə hələ ki bir müsbət rəy yoxdur(Ancaq Mehrdadın mənfi rəyi var) və mən daxil çoxumuz bu haqda fikir yürüdə bilmirik(elə hesab edirəm). Burda proqramlamaşdırma bilgisinə ehtiyac yoxdur, əlifbalar və yazılışlar (transliterasiya) üzərində araşdırma aparılmalıdır. Yəni bu qazaxlar üçün çox asand olabilər çünkü bizdən fərqli olaraq onlar ərəb əlifbasının müəyyən bölgədə işlənən transliterasiya qaydalarına əməl etmək məcburiyyətində deyillər. Ona görə çevirmə işini sadələşdirmək üçün yeni ərəb yazı qaydaları da istifadə edə bilərlər. Biz bunu edə bilərikmi? .

Düzü bu şərhi tam başa düşmədim. Amma transliterasiya kimi sadə transliterasiya (xarici sözlərdə olduğu kimi) qaydalarından istifadə edə bilərik--A_M_D 19:26, 18 Aprel 2007 (UTC)

Latın və kiril əlifbaları arasında çevirmə aparıldığı vaxt heç bir problem yoxdur. Hər hərfin digər əlifbada yeganə qarşılığı var(azərbaycanca üçün). Kompyuterə bu qarşılıqları bir dəfə "başa salmaq" kifayətdir bilsin ki hər P gördüyü yerə П yazmalıdır. Yəni cəmi cümü 32 cüt verilən kifayət edir. Ərəb əlifbasında isə belə deyil. Bir nəfərin köməyi ilə hazırda bu vikinin ana menyusunda yazılmış olan müzakirə və kənd sözlərinin qarşılıqlarını göstərməyə çalışıram:

M (م) Ü Z (ذ) A(ا) K(ک) İ R(ر) Ə (ه)

K(ک) Ə N(ن) D(د)-

Görüldüyü kimi birinci sözdə Ü, İ ikinci sözdə isə Ə hərflərinin ərəb qarşılıqları yoxdu. Kənd sözündə Ə işlənmir amma Müzakirə sözünün sonunda var (bir də maraqlısı odur ki bu ə üçün əlif deyil "ayn hərfi"(adı belə olmaya bilər) işlənib). Əgər belə bir qayda qoymaq olsaydı ki sait hərflər heç vaxt yazılmır, onda problem olmazdı. Amma bu yəqin ki dediyim kimi bizim işlədəbilməyəcəyimiz sadələşdirmələrdən biri(yalnız biri, başqa çox qayda lazım gələcəyini hiss edirəm :) ) olardı. Ümumiyyətlə cəmi iki sözə baxıb bunu demək də mümkün deyil. --Sed 20:58, 18 Aprel 2007 (UTC)

• İkinci problem deyək ki ərəb əlifbasındakı hər hansı bir məqalə sonra latına çevrildi.Bəs sonra bu məqaləyə ərəb əlifbası ilə düzəliş etmək istəyən necə edəcək?

Bu fikiri ağlım tam kəsmir amma sizlərlə bölüşmək istərdim-- ərəb qrafikası ilə yazılmağa başlanılmış məqalələrin hər birinin alt səhifəsi olsun və məqalə burada ərəb qrafikası ilə mövcud olsun. Ərəb qrafikası ilə redaktə etmək istəyənlər məqalənin bu bölümünü redaktə etsinlər. Bu dəyişikliklərə əsasən sonradan əsas məqaləyə dəyişiklik edilsin. Bu cür səhifələr avtomatik yaradıla bilərsə daha gözəl :)--A_M_D 19:26, 18 Aprel 2007 (UTC)

İndilik bu qədər. Bu barədə ləng fikir bildirməyimin səbəbləri yuxarıdakı suallara cavab verəbilmədiyimdən irəli gəlir. Yuxarıdaki maddələrə əlavə və düzəlişlər edərək bir birimizi aydınlatmağa çalışmağı təklif edirəm. Məncə birbaşa bu maddələrin üzərində düzəliş edək ki mövzu çox "haçalanmasın". Hörmətlə,

--Sed 17:20, 18 Aprel 2007 (UTC)

Geldiyim netice odur ki, bu meselede bize ekspertlerin komeyi lazimdir. Hem proqramlama, hem dilci hem de her iki elifbaya ekspert seviyyesinde beled olanlarin. Isin bizim ozumuzun ordan burdan heveskar seviyyede oyrendiyimizle hell olunmasi ne mumkun ne de duzgun deyil.

Sait problemi oz-ozluyunde maneedir. Bundan basqa samitler barede de her sey yolunda deyil. Meselen latin elifbasindaki Z herfi ile ifade edilen ses ereb elifbasinda 4 ayri herfle ifade edile biler. S herfi 3 herfle, H herfi 2 herfle, ve s. Bezi herfler yerine gore hem saiti hem de samiti ifade ede biler. Hansi herfin harda isleneceyini avtomatik olaraq bilen sistemi mene bele gelir ki, yaratmaq cox cetindir ya da ki, mumkun deyil. Bu halda yegane cixi yolu qalir ki, o da her sozu tek-tek proqrama basa salmaq lazimdir. Eger ele edilecekse onda herfleri tek-tek ceviren proqrama ehtiyac qalmir. Azerbaycan dilindeki butun sozlerin siyahisini tapib butun sozleri ereb elifbsi ile yazmaq olar. Sonra bunlari proqramda bir-biri ile elaqelendirib ele qurmaq olar sistemi. Bu biraz monumetntal vezife kimi gorsense de bunu ede bilsek bu tekce vikipediyanin isine yox, iki elifba arsinda transliterasiya etmek isteyen hami ucun (meselen kitab nesri ucun ve s.) cox lazimli ola biler. Ne deyirsiniz? Real gorsenir? Umumen Azerbaycan dilinde teqriben nece soz var ve bunlardan necesi aktiv olaraq islenir? Bu isde Azerbaycan dilinde kokun sabit olmasi bizim ucun ustunlukdur. Bu isi ereb diline ya da rus diline tetbiq elemeyi hec dusunmek de olmaz mene bele gelir. Amma biz isin en cetin ve vaxt aparan terefi olan sozlerin diger elifbada qarsiliginin yazilmasi isini hell eliyenden sonra mence artiq hec bir problem qalmiyacaq. Fikirlerinizi gozleyirem. --TimBitsتِمبِتس 22:00, 18 Aprel 2007 (UTC)

İlkin baxışdan gözəl fikirdir amma bu gərgin əmək tələb edir. Bunun üçün hamımız Əski Azərbaycan əlifbasını mükəmməl (əlbəttə bu işdə iştirak etmək istəyənlər) bilməliyik. Sistemin tətbiqindən sonra isə üzə çıxa biləcək problem- cənublu qardaşlarımızın yazılarından gördüyünüz kimi onlar orfoqrafiya qaydalarına heç əməl etmirlər, əksəri öz ləhcəsində (deyəsən bu Təbriz ləhcəsidir) yazır. Başqa sözlə eyni sözün müxtəlif yazı versiyası meydana çıxacaq. Sistem bunları ayırd edə biləcəkmi? Məncə yox.

O ki, qaldı Azərbaycan dilindəki bütün sözlərə-bunun üçün orfoqrafiya lüğətindən istifadə edə bilərik. ISBN - 9952-417-00-2 --A_M_D ^m-f 18:32, 19 Aprel 2007 (UTC)

Düzü bizim işimiz çox çətindir. Azərbaycan dili hal hazirdə üç əlifbayla yazılır. Ərəb alifbası ən qədim olaraq, Azərbaycan dilinə heç münasib dəyil. Azərbycanlıların çoxu İranda bü əlifbanı Fars dilində təhsil aldıqları üçün bilirlər. İranda Azərbaycan dili şifahi işlənir və hələ bu əlifbada ciddi muasir ədəbi ya emli bir əsər çap olunmur. İranda latin əlifbasıyla yazma demək olar, qeyr qanuni olaraq, qadağdır. Yəni bu əlifbada bir kitab ya qəzetə nəşrə icazə verilməz.

İranda ərəb əlifbasının asanlaşdırması üçün bir seri orfoqrafik qərarlar hazırlanıb, ama bunlar da çoxlarına aydın dayil. Məsələn Ü, Ö, saitlərə yeni hərflər təklif olunmuşdur, ama bu hərflər kamputer şifrələrində yoxdu! Məncə biz sadələşdirmiş ərəb əlifbasına aftomatic çevirə bilərik ama eyni halda, ərəb əlifbasında olan məqalələrədə yer verəbilərik. Latindən ərəb əlifbasına çevirmək üçün bir proqram yazılıb [4], bu çevirmə işin 80% ya 90%-in görur, qalani əliylə islah etməli işlərdir. Məncə gələcəkdə bu programin tayın biz PHP proqramlama dilində, Vikilər üçün yazıb əskiliklərin islah etmaliyik. Mehrdad 18:38, 19 Aprel 2007 (UTC)

Sozun duzu men yuxaridaki teklifi verende eslinde ozumun bu isde istirak edeceyini nezerde tutmamisdim. Daha cox ereb elifbasini yaxsi bilenlerin bu isle mesgul olacagini fikirlesib yazmisdim. Amma turkler demis, subaya arvad bosamaq asandi, bir sorusmaq lazimdir ki, goren Mehrdad ve diger bu isde komeyini gozlediyimiz yoldaslar ne fikirlesir bu barede. Umumen lugetden Azerbaycan dilindeki sozlerin texmini sayini bilseydik her halda isin miqyasi da daha aydin olardi. Bu elbetde bir-iki gunun isi deyil, aylarnan islemek lazimdir ve mumkun qeder cox adami bu ise celb etmek lazimdir. Mueyyen sayida konullu yigildiqdan sonra is bolgusu ederek baslamaq olar.

Yuxarida diqqet cekilen mesele ehemiyyetli olsa da mence problem olmaz. Belke ola bilsin bu dilde tehsil almayan adam lehce ile yazsin, men ozum de cox vaxt danisdigim kimi yaziram, muzakire sehifelerinde meselcun. Amma qabaginda sozun latin elifbasi ile yazilmis varianti varsa ve bunu oxiyan latin elifbasini bilirse onda bu ele de problem olmaz. Olsa bele problem olan sozleri yeniden duzeltmek olar. Men calisacam oyrenim gorum tanislardan ereb elifbasina tam beled olan kim var bu isde komek ola bilecek. Siz da baxin. Lazimi sayida konullu tapilsa onda baslamaq olar. Elbetde ki, her bir konulluye luget lazim olacaq. Men shexsen onun alinib hansisa adrese gonderilmesini, mueyyen sayida olmaq serti ile, qarsilaya bilerem. Fikriniz nedir?

Bir dene qeyd, movzu ile birbasa elaqesi olmasa da. Windows 2000 (yoxsa Vindovs idi?) isledenlerin azerbaycan elifbasi ile yazabilmesi ucun ne etmesi lazim oldugunu bilen varsa mene komek etse cox sevinerdim. Evvel XP (ya da İkspi) isledirdim, orda asaniydi indi bir az cetinliknen uzlesmisem, burda da istediyim kimi fealiyyet gostermeiyme tesir eliyir mueyyen menada. Evvelceden tesekkurler. --TimBitsتِمبِتس 19:33, 19 Aprel 2007 (UTC)

Unicode.az-- bax bəlkə işinə yaradı. Vindovs idi

Deyəcəyim söz bəlkədə bizi ruhdan saldı amma deyəcəm- Vikipediyada fəaliyyət göstərmək üçün əməlli-başlı fəal istifadəçilərimiz azdı, o ki qaldı ərəb latın qrafikalarını mükəmməl bilib bu işdə bizə kömək edə biləcək könüllülərə. Hər şeyi özümüz etməliyik :(

Bu iş hamımızın nisəbətn boş olduğu vaxta-yaya saxlamağı təklif etmək istəyirəm, həm o vaxta ərəb qrafikası biliyimizdə artıra bilərik amma yaya kimi bu işidə belə qoymaq olmaz.

Lüğət işində məndə yardımçı ola bilərəm, həmdə burada o təxminən 9$ (8 AZN)-dır, internetdə isə 33$. Burdan almaq sərf edir :)

Diqqəti ikinci problemə yönəltmək istəyirəm- sonradan ərəbcə redaktə necə ediləcək? Mən bir primitiv fikir ortalığa atmışam amma düzü bəyənmirəm --A_M_D ^m-f 19:55, 19 Aprel 2007 (UTC)

Gəlin bir də indi Arxiv 2-də olan Vikimaniya başlığı altındakı (http://az.wikipedia.org/wiki/?q=Vikipediya:K%C9%99nd_Meydan%C4%B1/Arxiv2#Vikimaniya_2006) 2. həllə nəzər salaq.

Bu həll birinci və ikinci problemləri ortadan qaldırır və istənilən əlifbalara tətbiq ediləbilər(universaldır). Ancaq avtomatik çevirilmə olmayacaq. Sadəcə vikipediya proqramlarında dəyişikliklər aparılmalıdır. Ancaq bu cür proqramlaşdırma həllini bir başa vikimediya proqramçılarının həll etməsi lazımdır. (Müəyyən köklü dəyişikliklər edilməlidir.) Məncə sadalanan bu qədər problemin bu şəkildə həlli böyük qazanc olacaq. Belə bir həlli uyğun görürsəniz bugzillaya müraciət edək və təfərrüatı ilə problemi başa salaq. Ola bilsin ki bugzilladan əvvəl bu məsələni hansısa bürokratların qarşısına qoymaq lazımdır(birbaşa niyə iki vikipediya açmırsınız deyə bilərlər, müəyyən arqumentlər hazırlamaq lazım gələbilər. bu barədə fikriniz varmı?.) --Sed 23:00, 19 Aprel 2007 (UTC)

Bunun meselenin helline nece yardim edeceyi mene aydin deyil. Indiki veziyyetden ne kimi ferqi olacaq? Iki vikipediya meselesi artiq baglanib. Vikipediya acmaq barede son kriteriyalara gore eyni dil ferqli elifbalarda yazilirsa onda bu eyni vikide olmalidir. Bunun nece edileceyi ise artiq her vikinin iz isidir ki, biz de indi ele hemin meseleni hell etmeye calisiriq. --TimBitsتِمبِتس 23:27, 19 Aprel 2007 (UTC)

Problemin kökünə qayıdarsaq iki şey ortaya çıxır:

1. Ekranda (həm menyu həm də məqalələrdə, məsələn ana səhifədə) ərəb və latın əlifbasının bir yerdə göstərilməsindən meydana gələn qarışıqlıq
2. Süni surətdə məqalə sayının çoxluğu, yəni məsələn sistem Azərbaycan məqaləsinin ərəb qrafikasında yazılmış variantını ayrı məqalə sayır(şablon və s də bura daxildir).

Bu həllin əsasını sistem tərəfindən bunların ayrı ayrı məqalələr deyil, tək məqalənin variantları olduğunun başa düşülməsi təşkil edir. (Belə sistemlər başqa çox dilli Content Management(CMS) sistemlərində mövcuddur.) Beləliklə məqalə sayında süni artım ortadan qalxır. Qarışıqlığa gəldikdə: Deyək ki istifadəçi Azərbaycan məqaləsini oxuyur. Hansı variant göstəriləck?: istifadəçinin o anda seçmiş olduğu əlifbadakı variant, məsələn latın. Sonra deyək ki isitadəçi məsələn sağ üst tərəfdən üzərində ərəb yazılan düyməyə basır: Bu halda sistem o məqalənin ərəblə yazılmış variantını ekrana gətirir(varsa əlbəttə, yoxsa boş gələbilər həm də redaktə modunda vəya latına fallback edər). Eyni zamanda sistem mesajlarının da ərəb variantları gəlir (hər hansı mesajın qarşılığı yoxsa burda latın versiyası gələbilər fallback olaraq). də eyni şəkildə işləyir. Yəni hansı əlifba seçili isə redaktə vaxtı müvafiq variant göstərilir və qeyd edilir. Nəticə olaraq, həm ərəb həm də latın versiyaları qorunur. Sonradan istənilən variant hansıdırsa o variant üzərində redaktələrə davam edilir. Qarışıqlıq və süni məqalə sayı önlənir. Mənfi cəhət olaraq iki variant arasında başlanğıcdan etibarən fərqlilik olur. Bu variantları sinxronlaşdırmaq istifadəçilərə düşür. --Sed 00:31, 20 Aprel 2007 (UTC)

PS: Yenə müəyyən yerləri gözdən qaçıra bilərəm (başa salma qabiliyyətim real həyatda da azdır).

Prinsip etibari ile etmek olar. Yeni musbet irelileyis olardi. Amma yeqin ki, bu en yaxsi halda muveqqeti bir hell ola biler. Indiki qarisiqligi ve seliqesizliyi nisbeten aradan qaldirar, meqale sayini daha duzgun gosterer (amma meqaleler bir-birinden ferqlidirse onda onlari eyni meqale hesab etmek duzgundurmu suali da ortaya cixir), bundan elave bir elifbada olub diger elifbada olmayan meqalelere qirmizi link vermekle her iki elifbada da ekvivalent meqalenin yaranmasina tesviq ede biler. Amma meqalelerin tam sinxronlasmasi bu yolla mumkun deyil. Olsaydi indiki sistemle de olardi, en azi bu yonde irelileyis gorunerdi. Bizim indiye qeder suni sekilde elenmesi ucun israr etdiyimiz islerden basqa bu yonde indiye qeder gorulmus esasli bir irelileyis gormurem, teessuf ki. Bu isde elbetde ki, Mehrdadin xidmetlerini qeyd etmek lazimdir. Netice etibari ile elbetde indiki veziyyetden daha yaxsi olacagi ucun men bu hell yolunu meqbul hesab edirem, sadece haminin bunu daha tekmil sistem yaranana qeder muveqqeti hell hesab etmesi sherti ile. Yekun hell olaraq nezerde tutulacaqsa onu deyim ki, bu meni qane etmir, yuxarida verdiyim sebebden. Bize tam, avtomatik sistem lazimdir. Amma indilik bele olsun, sonra islerin gedisine gore biz de oz fealiyyetimizin yonunu mueyyen eliyeriy. --TimBitsتِمبِتس 02:52, 20 Aprel 2007 (UTC)

Əgər bu yekun həll olmayacaqsa, bu həll barədə çox fikirləşmək lazım deyil. bu həll özü gələcək həllərə maneə törədə bilər. --Sed 07:25, 20 Aprel 2007 (UTC)

Ne kimi manee? Yeni vaxti gelende sistemi yeniden indi deyisdiyimiz kimi dedyise bilmerikmi? Cunki indi ne ise elemesek yene de her sey evvelki kimi qalacaq. Yekun hell ucun ise hele ne vaxt ve nece olacagini demek mumkun deyil. --TimBitsتِمبِتس 15:42, 20 Aprel 2007 (UTC)

"Maneə" bu həllin və gələcəkdə olabilcəcək "ideal" həllin(nə vaxtsa olacaqsa) bir birinə dəstək verməməsindən irəli gəlir. Yəni sabah ediləcək ideal həll bugün ediləcək müvəqqəti həlli necə deyərlər uçurdub yerinə yenisini qoyacaq. Yəni (termin işlədəcəm yenə) inkremental inkişaf olmayacaq və əlavə olaraq bu həllərdən biri işlədilərsə digəri "məhv edilməlidir". Konkretləşdirmək üçün proqram və verilənlər(data) cəhətdən nə ilə qarşılanabiləcəyinə baxmağa çalışaq.

• Proqram təminatı cəhətdən: yazılan proqram gələcək ideal həllin işinə yaramayacaq. Hətta o ideal həllə əngəl törədəcəyi üçün (çünki başqa strukturdakı data ilə işləyir) silinməlidir. Yəni az wiki üçün mediya wiki proqramçıları xüsusi həll istehsal edəcəklər sonra isə bunu birdəfəlik tullayacaqlar. Yəni ki mediya wikinin yeni "fresh"(ing. üçün üzr istəyirəm) kopiyasını götürüb onun üzərində ayrı istiqamtdə işləmək lazım gələcək. Onu da qeyd edim ki bunu hansısa proqram həvəskarlarının həll etməsini mümkün saymıram, çünki bu dəyişiklər extension vəya yaxşılaşdırma mahiyyətində deyil, dediyim kimi köklüdür. Müqayisə üçün qazax wikisindəki həlldən daha çətindir. (yeri gəlmişkən qazax wikisindənki həll çin wikisindən götürülüb. Bu həllin müəllifi kompyuter elmləri üzrə Ph.D namizədi Zhengzhu Feng-dir http://anytime.cs.umass.edu/~fengzz/).
• Data cəhətdən, yəni yazılmış məqalələr cəhətdən: Qeyd edildiyi kimi məqalələrin ərəb və latın variantları bir birindən fərqli olacaq(indi də belədir, gələcəkdə bu fərqlilik daha da artacaq). Bu fərqlilik özü özlüyündə yaxşıdır və ya pisdir demirəm. Problem nöqtəsi ideal həll olacağı zaman texniki olaraq bu məqalələrin necə birləşdiriləcəyi ilə əlaqədardır. Hansı variant götürüləcək latın yoxsa ərəb. Yoxsa əvvəlcə bunların bir tərəfdə(məsələn latın) sinxronlaşdırılması gözlənəcək(bu da nə qədər çəkəcək, neçə ay? ) və sonra o tərəf əsas götürüləcək? Əgər sinxlonlaşdırılma olmayacaqsa bir variantdakı məqalələrdəki əlavə/fərqli faydalı informasiya itəcək. Deyilə bilər ki elə indi bu dəqiqə ideal variant tətbiq edilməyə başlansa eyni problem indi də olacaq. Bir qədər düzdür, amma deyək ki elə indi ideal həll tapıldı amma bu zaman ərəb məqalələri itməyəcək(çünki sistem bunları bu dəqiqə "sadə" ayrı məqalə hesab edir və həll tətbiq edildikdən sonra sinxlonlaşdırma aparıla bilər). Digərində isə iki variantdan biri saxlanılacağı üçün digəri itmək məcburiyyətindədir.

Mənim deyəcəklərim bu qədər. Gələcək planlar da göz önündə tutuluraq nəyin yaxşı nəyin pis olduğu bunun əsasında şərh ediləbilər. --Sed 18:22, 20 Aprel 2007 (UTC)

Deməli hər bir məqalənin ona qoşulu və ya alt ayrıca bir səhifəsi olacaq, süni məqalə sayı aradan qalxacaq, hər bir kəs istədiyi qrafika ilə məqaləni redaktə edə biləcək--DAHA NƏ LAZIMDIR BİZƏ?

Bu həldən daha mükəmməlini tapmayana kimi mən bu sistemin tətbiqinin tərəfdarıyam və bəyənirəm :) --A_M_D ^m-f 17:18, 20 Aprel 2007 (UTC)

Həqiqətəndə əgər ideal həll varinatı yaranarsa indi bu sistemi yaratmaq üçün çəkiləcək əzab hədər olacaq, amma nə edək....

O ki, qaldı məqalələrin birləşdirilməsinə-bu problemlə indinin özündədə rastlaşırıq, bəzən elə olur ki, eyni məzmunlu məqalələr çox az fərqli başlıqlar altında ayrı-ayrı məqalələr kimi yaradılır (axtarsan indidə belə məqalələr var). Bunları birləşdirmək elədə qlobal çətinlik törətmir, əksəri problemsiz ötüşür. İnanmıram ki, yaxın gələcəkdə bunlar elədə başağrısı olsun.

Məni hal-hazırda başqa bir problem narahat edir-tutalım ki, bu sistem uğurla tətbiq edildi və ön səhifənin "səliqəsiz görünüşü" götürüldü. Bununla birlikdə boş yer əmələ gələcək, Ana səhifənin yeni dizayna ehtiyacı yaranacaq. Günün şəklini ingilis vikipediyasından götürdük, bəs gündəlik hadisələri (tarixdə bu gün) nə edəcəyik, bu məqalələr bərbad vəziyyətdədir-BU BARƏDƏ DƏ FİKİRLƏŞMƏK LAZIMDIR

Metaya bunula bağlı müraciət zamanı arqument kimi cənubdan olan qardaşlarımızın rəyini də göstərə bilərik ki, bəs heç kim ayrı vikipediya istəmir, bir vikipediya istəyir (ümid edirəm cənubdan olan yoldaşların niyyəti elə belədir).

Bu dəyişiklik zamanı yarana biləcək fəsadlar və üstünlüklər barədə bir yazı yazmaq lazımdır. Daha sonra bu yazışmada iştirak etməyən aktiv vikipediyaçıları səsverməyə dəvət etməliyik. Bu dəyişikliyə 4-5 nəfərin "hə" deməsi kifayət deyil.--A_M_D ^m-f 20:13, 20 Aprel 2007 (UTC)

Yuxarida yazilanlari men basa dusub ve qebul ederek bu teklife raziliq bildirirem. Beli men de bilirem ki, havaxtsa ideal hesab etdiyimiz hell tapilanda indiki hell tamamen atilasi olacaq. Her halda hemin veziyyeti status kvonun saxlanmasindan daha pis hesab etmediyim ucun buna men raziyam. Gorek basqa istifadecilerin fikri necedir. --TimBitsتِمبِتس 20:39, 20 Aprel 2007 (UTC)

• A_M_D 20:45, 17 Aprel 2007 (UTC)
• TimBitsتِمبِتس 06:51, 18 Aprel 2007 (UTC)
• Mehrdad 04:03, 19 Aprel 2007 (UTC)