 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
Maksim Yevgenoviç Levin (ukr. Максим Євгенович Левін, Maksım Yevhenovyıç Levin; 7 iyul 1981[1][2], Boyarka[d], Kiyev vilayəti[2] – 13 mart 2022[3], Quta-Mejiqorskaya[d], Kiyev vilayəti[3]) — Ukrayna fotojurnalisti. O, Kiyevdə Avromeydan hadisələrini, Donbassda hərbi əməliyyatları və Ukraynada müharibəni işıqlandırmışdır.
| Maksim Levin | |
|---|---|
| ukr. Максим Євгенович Левін | |
| Doğum tarixi | 7 iyul 1981[1][2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 13 mart 2022[3] (40 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | güllə yarası[d][3] |
| Dəfn yeri |
|
| Uşağı | 4[4] |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | fotojurnalist, fotoqraf, jurnalist |
| Fəaliyyət illəri | 2006–2022 |
| Mükafatları |
  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Levin 10 ildən çox "LB.ua" nəşrində fotoqraf kimi çalışmış, 2020-ci ildə isə "hromadske" telekanalına keçmişdir. O həmçinin, UNICEF və Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı kimi beynəlxalq humanitar təşkilatlar üçün fotoşəkillər təqdim etmişdir.
Levin Kiyev vilayətində Rusiyanın Ukraynaya hücumunu sənədləşdirmək missiyası zamanı Rusiya əsgərləri tərəfindən saxlanılmış, sorğu-sual edilmiş, işgəncəyə məruz qoyulmuş və edam edilmişdir.
Maksim Levin III dərəcəli "Xidmətlərinə görə" ordeni (2015), III dərəcəli "Cəsarətə görə" ordeni (2022, vəfatından sonra) və Georgi Qonqadze adına mükafatının (2022, vəfatından sonra) laureatıdır.
Maksim Yevgenoviç Levin 7 iyul 1981-ci ildə Ukrayna SSR-də, Kiyev vilayətinin Boyarka şəhərində anadan olmuşdur.[5][6]
Levin gəncliyindən fotoqraf olmaq arzusunda olmuşdur. O, foto dərnəyinə qatılırdı və "Kiyev-19" güzgülü fotoaparatla çəkiliş edirdi.[5][7] Levin atasının təkidi ilə məktəbdən sonra Kiyev Politexnik İnstitutunu "kompüter sistemləri mühəndisi" ixtisası üzrə bitirmişdir.[7][8] O, daha sonra, 2006-cı ildə fotojurnalistikaya keçmişdir.[9] Levin ilk başda "Pensiya" jurnalında, sonra "Kiyevskie vedomosti" qəzetində, "Fotolenta" fotoagentliyində, "UNIAN" agentliyində çalışmışdır. 2007–2008-ci illərdə "24" qəzetində işləmiş, daha sonra "Fokus", "Profil", "Ukrayinski tijden" jurnallarında, həmçinin "Reuters", "Associated Press" və "BBC" agentliklərində frilans fotoqraf kimi fəaliyyət göstərmişdir.[5][7]
O, 10 ildən çox "LB.ua" nəşrində ştatlı fotoqraf kimi çalışmışdır.[7][10] Levin eyni zamanda, kişilərin diskriminasiyası, məsuliyyətli atalıq və digər məsələlərə fokuslanan "Mens Rights Ukraine" hərəkatının "Atalar klubu" layihəsində əməkdaşlıq etmişdir.[10][11]
Levin Kiyevdə baş vermiş Avromeydan hadisələri zamanı fotoqraf kimi çalışmışdır.[12] O, 2014-cü ilin yanvarında jurnalist vəzifəsini yerinə yetirərkən Daxili İşlər Nazirliyinin "Berkut" xüsusi təyinatlı bölməsinin əməkdaşları tərəfindən döyülmüş,[13] dinc vətəndaşlara və yaşlı insanlara qarşı xüsusi vasitələrin tətbiq edilməsini çəkən zaman onun fotoaparatı sındırılmışdır.[14] Levinin layihələrinin əksəriyyəti Ukraynadakı müharibə ilə bağlı idi[5] və özü qeyd etmişdir ki, "yəqin ki, hər bir ukraynalı fotoqraf müharibəni dayandıracaq bir foto çəkmək arzusu ilə yaşayır".[15]
Levin 2014-cü ildə Donbassda hərbi əməliyyatlar başladıqdan sonra dəfələrlə cəbhə xəttinə səfər etmiş, müharibəni sənədləşdirmiş və sosial hekayələr çəkmişdir.[6][16] O, 2014-cü ilin avqustunda Donetsk vilayətində döyüş zonasında çalışan dörd jurnalistdən ibarət qrupda İlovaysk yaxınlığındakı mühasirədən minik avtomobili ilə çıxmağa nail olmuşdur.[17][18] O, həmin il həmkarı Markiyan Liseyko ilə birgə "AFTERILOVAISK" sənədli layihəsini başlatmışdır. Bu layihədə İlovayskdə çəkdiyi insanların talelərini və hekayələrini izləmişdir.[12][16] Onun təşkil etdiyi fotosərgilər və öz əsərlərinin ekspozisiyaları dünyanın bir sıra şəhərlərində keçirilmişdir. Levinin təşkil etdiyi digər fotosərgilərə "Meydan: İnsan faktoru", Los-Anceles şəhərində "Ukrayna 24. Müharibə və sülh", Çikaqo şəhərində "Münaqişə onası: Ukrayna", Brüsseldə yerləşən Avropa Parlamentində "Donbass müharibəsi və sülhü", Praqa şəhərində "Donbass: Müharibə və sülh" aiddir.[9] o, jurnalist fəaliyyətindən əlavə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, UNICEF, ATƏT kimi humanitar təşkilatlar üçün onlarla foto və video layihənin müəllifi olmuşdur.[5]
2019-cu ildə Levin Birləşmiş Qüvvələr Əməliyyatı zonasında akkreditasiyadan imtina edildiyini bildirmişdir. Qərargahda bunun səbəbi kimi köhnəlmiş kartla blokpost xəttinin keçilməsi və iş üçün əvvəlcədən müraciət edilməməsi göstərilmiş, lakin fotojurnalist yalnız jurnalist vəsiqəsini göstərdiyini və Donbassa yalnız yerli sakinlərlə ünsiyyət üçün getdiyini, döyüş mövqelərinə getmədiyini qeyd etmişdir.[19][20] Levin 2020-ci ildə "hromadske" telekanalında fotoqraf kimi işə keçmiş və burada da hərbi əməliyyatları işıqlandırmışdır.[21][22] Onun çəkdiyi fotoşəkillər "The Wall Street Journal", "TIME", "The Moscow Times", "Vatican News", "Radio Svoboda" kimi nəşrlərdə dərc olunmuşdur.[5]
Rusiyanın Ukraynaya hücum əməliyyatının ilk günlərində Levin Fransa hərbi müxbiri Patrik Şovelin fiksatoru kimi çalışırdı. O, mart ayında Kiyev vilayətinin şimalında döyüşlər gedən ərazidə dron vasitəsilə çəkilişlər aparırdı. Levin Rusiya qoşunlarının yerləşdiyi bəzi şəkilləri Ukrayna hərbçiləri ilə paylaşırdı. 10 mart 2022-ci ildə Levinin dronu Vışqorod rayonunda, Quta-Mejıqorskaya və Moşşun kəndləri arasındakı meşə massivində itmişdir. İki Ukrayna Silahlı Qüvvələri hərbçisinin müşayiət etdiyi fotoqraf dərhal dronu götürə bilməmişdi, çünki onların qrupları atəşə tutulmuşdu. 13 mart 2022-ci ildə Levin və bu hərbçilərdən biri, keçmiş fotoqraf Aleksey Çernışov, Levinin avtomobili ilə dronu axtarmağa getmişdilər. Həmin gün saat 11:23-də Levin telefonundan mesaj göndərmiş, bundan sonra əlaqə saxlamamış və şəbəkədə görünməmişdir. Sonradan bu ərazidə Ukrayna və Rusiya qoşunları arasında intensiv toqquşmalar başlamışdır. Buna görə də Levinin jurnalist həmkarları onun yaralana biləcəyindən və ya əsir düşə biləcəyindən narahatlıq ifadə etmişdilər. Levin və onun müşayiətçilərinin yerləşdiyi yer uzun müddət məlum olmamışdır.[23][24][25] O dövrdə itkin düşdüyü ərazidə Rusiyanın 106-cı hava-desant diviziyasının birləşmələri yerləşirdi.[25][26]
31 martda polis meşə zolağında Levinin yandırılmış avtomobilini və yanmış cəsədini tapdığını açıqlamışdır, lakin sonradan bu cəsədin Çernışov olduğu müəyyən edilmişdir. 1 apreldə onlardan 17 metr aralıda Levinin sinəsində atəş yarası və başında iki yara ilə cəsədi aşkar edilmişdir.[25][27][28] Ukrayna Baş Prokurorluğunun ilkin məlumatlarına görə, silahsız olan Levin Rusiya hərbçiləri tərəfindən öldürülmüş, buna görə də 2 apreldə Vışqorod dairə prokurorluğu tərəfindən Ukrayna Cinayət Məcəlləsinin 438-ci maddəsi (müharibə qanunlarının və adətlərinin pozulması) ilə cinayət işi açılmış və cinayətin bütün hallarını müəyyən etmək üçün məhkəməöncəsi istintaq başlamışdır.[29][30] Ölümündə 40 yaşında olan[31][32] Levinin dörd yetkinlik yaşına çatmamış oğlu, vətəndaş nikahdakı həyat yoldaşı və yaşlı valideynləri qalmışdır.[5][22] 3 apreldə Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski Levini vəfatından sonra "Cəsarətə görə" ordeni ilə təltif etmişdir.[33][34] Levinin vida mərasimi 4 apreldə Kiyevdə yerləşən Mixail kilsəsində keçirilmişdir. Burada Ukrayna Pravoslav Kilsəsinin rəhbəri, Kiyev və bütün Ukrayna mitropoliti Epifani tərəfindən anım mərasimi keçirilmişdir.[35][36] O, Boyarkada yerləşən yeni qəbiristanlıqda dəfn olunmuşdur.[37][38]
Levin Rusiyanın hücum əməliyyatının başlanğıcından bəri öldürülən altıncı jurnalist olmuşdu.[39] "Sərhədsiz Reportyorlar" təşkilatı "jurnalistlərə hücumun hərbi cinayət olduğunu" bildirmiş və Levinin "silahsız və üzərində ‘mətbuat’ yazısı olan gödəkcə ilə olduğunu" qeyd etmişdir.[40] Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi "Ukrayna və Rusiya hakimiyyətlərinin onun ölümünü araşdırmaq, günahkarları məsuliyyətə cəlb etmək və jurnalistlərin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əllərindən gələni etməli olduğunu" çağırmışdır.[41] Avropa Jurnalistlər Federasiyası "İşğalçı Rusiyanın törətdiyi hərbi cinayətlərin sübutlarının getdikcə artdığını" və "jurnalistlərin qəsdən təqib olunduğuna şübhə qalmadığını" vurğulamışdır.[42] Levinin əməkdaşlıq etdiyi "Reuters" agentliyinin rəhbərliyi başsağlığı verərək onun ölümünün "jurnalistika aləmi üçün böyük itki olduğunu" bildirmişdir.[43] "Sərhədsiz Reportyorlar"ın araşdırmasına görə, 13 martda Levin meşə massivindən keçərkən fərqinə varmadan Rusiya hərbçilərinin yerləşdiyi əraziyə daxil olmuşdu. Həmin gün tam aydın olmayan şəraitdə Levin və Çernışov yaxın məsafədən başlarına açılan atəşlə öldürülmüşdür. Araşdırmada qeyd edilmişdir ki, bu hadisədən əvvəl onlar sorğu-suala çəkilmiş və işgəncələrə məruz qalmış ola bilərlər. Çernışovun cəsədinin vəziyyəti onun hələ sağ ikən benzin ilə yandırılmış ola biləcəyini istisna etmirdi.[25]
Levin ailəsi ilə Jitomir vilayətində yerləşən öz kənd evində yaşayırdı.[16] Öz sözlərinə görə, onun atası ilə xüsusilə yaxın münasibəti yox idi. Levin xüsusən də İlovayskda baş verən hadisələrdən sonra atasının Putin tərəfdarı mövqeyi aşkarlandıqdan sonra onunla əlaqəsini kəsmişdir.[12] Levin idmana, katamaranla üzgüçülüyə maraq göstərirdi və əlləri ilə bir şeylər düzəltməyi sevirdi.[16]
2016-cı ildə Boyarka–Zaborye yolunda Levinin avtomobilinə "Ukrzaliznitsa"nın yük daşımaları üzrə direktoru İvan Fedorkonun sərxoş vəziyyətdə qarşı zolağa çıxan avtomobili çırpılmışdır. Qəza nəticəsində Levinin həyat yoldaşı çoxsaylı sınıqlar almış, oğullarından biri baş beyin zədəsi ilə xəstəxanaya yerləşdirilmişdir. Federko hadisə yerində Daxili İşlər Nazirliyinin Veteranlar Şurasının sədrinin köməkçisi vəsiqəsini göstərərək təhdid etmiş, daha sonra müayinə üçün aparıldığı xəstəxanadan qaçmışdır, lakin nəticədə Kiyev-Svyatoşin rayon məhkəməsi tərəfindən cəmi 8500 qrivna cərimə olunmuş və 1,5 il nəqliyyat vasitəsi idarə etmək hüququndan məhrum edilmişdir.[50][51]
Boyarka Şəhər Şurasının 30 iyun 2022-ci il tarixli qərarı ilə Boyarkada yerləşən Zavodskaya küçəsi Maks Levin küçəsi olaraq adlandırılmışdır.[52] Levin uzun illər Zavodskaya küçəsində yaşamışdı və indiki dövrdə orada onun anası həmin küçədə yaşayır.[53] Levinin anası küçənin adının dəyişdirilməsinə razılıq vermişdi. 27 oktyabr tarixində Kiyev Şəhər Şurasının deputatları Kiyevdə yerləşən Baqration küçəsini Levinin şərəfinə yenidən adlandırmışdılar.[54]
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|