. Gecemiz.az

Avromeydan - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Avromeydan

Avromeydan (ukr. Євромайдан) — Kiyevdən 2013-cü ilin 21 noyabr tarixində başlamış kütləvi etiraz aksiyaları.

Avromeydan
Yer Ukrayna və ukraynalıların diasporu yaşayış yerlərdə
Tarix 21 noyabr 2013 – 23 fevral 2014 (kiçik etirazlar dekabrın 2-nə kimi davam edirdi)
Səbəb
  • Ukrayna-Avropa Birliyi Assosiasiya müaqaviləsinə hazırlıqların hökumət tərəfindən dayandırılması[1]
  • Avrasiya Gömrük İttifaqındaki üzvlüyüdən imtina etmək[2]
  • Rusiyanın xarici siyasəti,[3] xüsusən Rusiya ticarət sanksiyaları[4]
  • Hökümətdə korrupsiya[5]
Əsas məqsəd
  • Avropa Birliyi ilə assosiasiya və azad ticarət zonası haqqında müqaviləsini imzalamaq [1]
  • Prezident Viktor Yanukoviçin impiçmentı[6]
  • Vaxtından qabaq seçkilər[7]
Nəticə
  • Nikolay Azarovun istefası
  • Viktor Yanukoviçin prezidentlikdən uzaqlaşdırması
  • Yuliya Timoşenkonun həbsdən azad edilməsi
Həlak olanlar
  • 104
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mündəricat

  • 1 Adı
  • 2 Arxa plan
  • 3 İrticalar
    • 3.1 Sanksiyalar
      • 3.1.1 Rusiya
      • 3.1.2 ABŞ-yə qarşı Çeçenistan, və Aİ qurumlarının rəhbərləri
  • 4 Qeydlər
  • 5 İstinadlar

Adı

redaktə

Avromeydan sözü əvvəl Tvitterdə həştəq şəkildə işlənilməyə başlayıb.[8] Etirazların birinci günü ЄВРОМАЙДАН (@euromaidan) adlı Tvitter hesabı yaradılıb.[9] Az sonra bu söz beynəlxalq KİV-lərdə işlənməyə başlayıb.[10] Avromeydan Avropa (ukr. Європа) və meydan (ukr. майдан) sözlərin birləşməsidir. Avromeydan zamanı etirazçıların bir hissəsi həm başqa etirazçıları müdafiə etmək üçün, həm də özlərin etirazını ifadə etmək üçün öz maşınları istifadə edirdi və buna avtomeydan (ukr. Автомайдан) deyilirdi.[11]

Arxa plan

redaktə

Ukrayna ilə Avropa İttifaqı arasında Assosiasiya Sazişi və Hərtərəfli Azad Ticarət Müqaviləsi ilə bağlı danışıqlar 2007-2012 illər arasında davam edirdi. 2012-ci ilin martın 30-da, iki tərəf arasında Assosiasiya Sazişi paraflanmışdı.[12] Halbuki, Aİ liderləri az sonra açıqlamışdır ki, Ukraynadakı "demokratiyanın və qanunun aliliyinin kəskin şəkildə pisləşməsi" məsələsi, o cümlədən Yuliya Timoşenkonun və Yuriy Lutsenkonun 2011 və 2012 ilərdə həbsi ilə bağlı problemlər həll edilmədikcə, müqavilənin ratifikasiyası baş verməyəcək.[13][nb 1]

2013-cü ilin avqustun ortasında Rusiya Ukraynadan idxal üçün gömrük qaydalarını dəyişib.[15] Beləliklə, avqustun 14-dən Rusiyanın gömrüyü Ukraynadan olan bütün idxalı dayandırmışdı.[16] Bu həm siyasətçilərin,[17] həm də KİV-lərin[18][19][20] tərəfindən Ukraynaya qarşı, onun Aİ ilə sazişini imzaladığına görə ticarət müharibəsinin başlanğıcı kimi qiymətləndirilmişdi.

İrticalar

redaktə

Sanksiyalar

redaktə

Ukraynada artan narahatçılığa cavab olaraq, orta Mart 2014 bir çox hökumətlər şirkətlərə qarşı sanksiya başlatdırıb. 2014 Krım böhranı, iğtişaşlar hissəsi və gələn Rusiya hərbi müdaxilə orada rus və Rusiya Ukrayna siyasətçiləri, zabit və iş hədəf Avropa və Şimali Amerikada bəzi hökumətləri çıxardı. Iğtişaşlar şərq və cənub Ukrayna hissəyə genişlənmişdir. Rusiya hökuməti bəzi Kanada, Amerika və Avropa İttifaqının şəxslərə qarşı sanksiyalara cavab verdi.

Rusiya

redaktə

2014-cü ildə may ayında Rusiya, Amerika Birləşmiş Ştatları və Kanada daha çox fiziki sanksiya olmuşdur, lakin siyahısı hələ aşkar olunmayıb. AB-dən 89 siyasətçilər və vəzifəli Avropa Birliyi hökumətlərinə bir kara buraxmışdır. Rusiya açıqlanacaq olmayan kara istədi.Listə səkkiz İsveçlilərin, eləcə də iki millət vəkilləri və Hollandiya iki MEPs daxil olduğu ifadə edilir.

ABŞ-yə qarşı Çeçenistan, və Aİ qurumlarının rəhbərləri

redaktə

İyunun 26-sı, 2014-cü il Çeçenistan Ramzan Kadırovun Rusiya Respublikasının rəhbəri o, dörd fiziki o cümlədən bir sanksiya siyahısını yaradılmış deyə bir bəyanat yayıb. Siyahıda insanların Çeçen Respublikasına gəlməyi qadağan edilmişdir və bütün bank hesabları iyulun 27-si, 2014-cü il dondurulmuşdur. Bu Aİ-nın sanksiyalarına cavab idi.

Qeydlər

redaktə
  1. ↑ On 7 April 2013 a decree by Ukrainian President Viktor Yanukovych freed Yuriy Lutsenko from prison and exempted him from further punishment.[14]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 "EuroMaidan rallies in Ukraine – Nov. 21–23 coverage". Kyiv Post. 25 November 2013. 10 March 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 April 2014.
  2. ↑ "EuroMaidan passes an anti-Customs Union resolution". Kyiv Post. Interfax-Ukraine. 15 December 2013. 27 June 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 December 2013.
  3. ↑ Snyder, Timothy. "Don't Let Putin Grab Ukraine". The New York Times. 3 February 2014. 1 June 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 February 2014. The current crisis in Ukraine began because of Russian foreign policy.
  4. ↑ Calamur, Krishnadev. "4 Things To Know About What's Happening In Ukraine". Parallels (World Wide Web log). NPR. 2014-02-19. 2015-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 March 2014.
  5. ↑ Spolsky, Danylo. "One minister's dark warning and the ray of hope". Kyiv Post (editorial). 21 January 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 November 2013.
  6. ↑ "Ukrainian opposition calls for President Yanukovych's impeachment". Interfax-Ukraine. Kyiv Post. 21 November 2013. 26 November 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 November 2013.
  7. ↑ Herszenhorn, David M. "Thousands of Protesters in Ukraine Demand Leader's Resignation". The New York Times. 1 December 2013. 31 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 December 2013.
  8. ↑ "Ukraine's Euromaidan: What's in a name?". The Washington Post. 2 December 2013. 12 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 December 2013.
  9. ↑ "Євромандай". Twitter. 21 November 2013. 9 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 December 2013.
  10. ↑ Chervonenko, Vitalii. "Ukraine's EU options 'still open'". BBC News. 25 November 2013. 23 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 December 2013.
  11. ↑ Timothy Snyder. "Fascism, Russia, and Ukraine". The New York Review of Books. 20 March 2014. 27 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 March 2014. But a maidan now means in Ukrainian what the Greek word agora means in English: not just a marketplace where people happen to meet, but a place where they deliberately meet, precisely in order to deliberate, to speak, and to create a political society. During the protests the word maidan has come to mean the act of public politics itself, so that for example people who use their cars to organize public actions and protect other protestors are called the automaidan.
  12. ↑ [1]
  13. ↑ Ukraine's jailed Tymoshenko calls off hunger strike Arxivləşdirilib 25 yanvar 2014 at the Wayback Machine, Kyiv Post (16 November 2012)
  14. ↑ Ukraine President Viktor Yanukovych pardons Yulia Tymoshenko allies Arxivləşdirilib 20 yanvar 2016 at the Wayback Machine, BBC News (8 April 2013)
  15. ↑ Eased Russian customs rules to save Ukraine $1.5 bln in 2014, says minister Arxivləşdirilib 25 yanvar 2014 at the Wayback Machine, Interfax-Ukraine (18 December 2013)
  16. ↑ Ukraine's Employers Federation: Russia's customs service halts all Ukrainian imports Arxivləşdirilib 28 iyun 2014 at the Wayback Machine. Kyiv Post. 14 August 2013.
  17. ↑ Russia sets off trade war to prevent Ukraine from signing agreement with EU, says UDAR Arxivləşdirilib 24 fevral 2014 at the Wayback Machine. Kyiv Post. 14 August 2013.
    "Ukraine Leader Ignores Putin Warning on EU Path". Voice of America. 24 August 2013. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "Russia hits at Ukraine with chocolate war". EurActiv. 14 August 2013. 7 September 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "Trading insults". The Economist Newspaper. 24 August 2013. 1 September 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "Putin warns Ukraine against EU pact". euobserver. 23 August 2013. 27 August 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "Ukraine PM tells Russia to accept "reality" of EU trade deal". Reuters. 28 August 2013. 16 January 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "Putin 'deserves medal' for pushing Ukraine towards EU". Euractiv. 30 August 2013. 2 September 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    "О комплексе мер по вовлечению Украины в евразийский интеграционный процесс" [On a set of measures to involve Ukraine in the Eurasian integration process]. Зеркало недели. Украина. 16 August 2013. 30 August 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 September 2013.
    Does Russia Have a Secret Plan for Ukraine? Arxivləşdirilib 13 mart 2017 at the Wayback Machine, The Atlantic (21 August 2013)
    Caught in a Zeitnot Arxivləşdirilib 10 fevral 2016 at the Wayback Machine, The Ukrainian Week (6 August 2013)
  18. ↑ Ukraine media see Kremlin pressure over EU Arxivləşdirilib 29 noyabr 2018 at the Wayback Machine, BBC News (22 November 2013)
    Q&A: Stand-off in Ukraine over EU agreement Arxivləşdirilib 18 dekabr 2013 at the Wayback Machine, BBC News (29 December 2013)
    Analysis: Russia's carrot-and-stick battle for Ukraine Arxivləşdirilib 23 noyabr 2018 at the Wayback Machine, BBC News (17 December 2013)
  19. ↑ Eased Russian customs rules to save Ukraine $1.5 bln in 2014, says minister Arxivləşdirilib 25 yanvar 2014 at the Wayback Machine, Interfax-Ukraine (18 December 2013)
    Russia to lift restrictions on Ukrainian pipe imports – Ukrainian ministry Arxivləşdirilib 20 sentyabr 2020 at the Wayback Machine, Interfax-Ukraine (18 December 2013)
    Russia tightens customs rules to force Ukraine into union Arxivləşdirilib 27 noyabr 2021 at the Wayback Machine, Reuters (15 August 2013)
  20. ↑ Russia cuts Ukraine gas price by a third Arxivləşdirilib 17 iyun 2019 at the Wayback Machine, BBC News (17 December 2013)
Ukrayna haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Avromeydan&oldid=8183736"
GECEMIZ.AZ