 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
Botaniki seksizm – şəhərlərdə klonlanmış erkək bitkilərin əkilməsinə üstünlük verilməsini bildirən termin. Erkək bitkilər meyvə vermədikləri və çiçək açmadıqları üçün ətrafın çirklənməsinə səbəb olmurlar. Lakin erkək bitkilər tozcuq buraxdığı üçün erkək bitkilərin üstünlük təşkil etdiyi yerlərdə havada tozcuqların miqdarı yüksək ola və tozcuqlara qarşı allergiyası olan şəxslərin sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.
"Botaniki seksizm" termini bitkiçiliklə məşğul olan Tom Ogren tərəfindən ortaya atılmışdır. O, tozcuğa qarşı allergeya hallarının artmasını şəhər ərazilərində erkək klonların əkilməsi və havadakı tozcuq miqdarının artması ilə əlaqələndirmişdir.[1] Bu nəzəriyyə 2000-ci illərdə ortaya çıxmışdır.[2][3] Bioloji seksizm ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamenti tərəfindən qəbul olunmuş Ogren Bitki Allergiyası Şkalasında (OPALS) istifadə olunur.[4] Botaniki seksizm allergiya və astma hallarının artmasının elmi səbəbi kimi qəbul olunur.[5][6] Lakin bəzi alimlər bu nəzəriyyəni tənqid edərək bunun ancaq müəyyən ağaclara aid olduğunu bildirirlər.[2][7]
Botaniki seksizmə məruz qalan bitkilərə söyüd, qovaq, ağcaqovaq, göyrüş, püstə, tut, ardıc, Alp qarağatı kimi ağaclar aid edilir.[1]
Botaniki seksizm tənqidlərə məruz qalmışdır. Leyden Universitetinin ekologiya üzrə köməkçi professoru Rita Sousa-Silva OPALS reytinq sisteminin "elmi əsasının olmadığını" bildirmişdir.[8] Bəzi mütəxəssislər ağac növlərinin çoxunun ikicinsli olduğunu, həm erkək, həm də dişi üzvləri ilə çoxaldıqlarını qeyd etmişdirlər.[9][10]
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|