Vilyam Myur - Wikipedia - Gecemiz.az

Qlazqoda doğulub. Edinburq və Qlazqo universitetlərində təhsil alıb. 1837-ci ildən etibarən otuz doqquz il ərzində Hindistanda Ost-Hind şirkətinin müxtəlif idarəetmə pillələrində çalışıb. Şirkətin siyasi statusunun ləğvindən sonra isə yeni yaradılan Hindistan General-Qubernatorluğu hökumətinin Xarici İşlər Nazirliyində və koloniyanın şimal-qərb əyalətinin sədr müavini vəzifəsində işləyib. Sipahi üsyanı zamanı mühüm vəzifələrdə çalışıb. Bu üsyanla bağlı xatirələrə "Agra Correspondence During the Mutiny" (1896) adlı əsərində yer verib. 1876-cı ildə təqaüdə çıxdıqdan sonra İngiltərə hökumətinin Hindistan işləri üzrə naziri Lord Solsberinin dəvətini qəbul edərək İngiltərəyə qayıdıb. Londondakı Hindistan Şurasına daxil olub. Bu dövrdə "Kral Asiya Cəmiyyəti"nin prezidentliyinə (1884), həmçinin Edinburq Universitetinin rektorluğuna (1885–1903) seçilib. 1867-ci ildə "cəngavər" (Ser) tituluna layiq görülmüşdür. Vilyam Myur, 2 iyul 1905-ci ildə vəfat etdikdə, elmi fəaliyyətlərinə görə biri qızıl medal olmaqla bir neçə mükafat almışdı. Bir çox universitet tərəfindən fəxri doktorluq adı ilə təltif olunmuş və Edinburq Universitetində onun adına Ərəb və İslam Araşdırmaları İnstitutu açılmışdı.

Əsl ixtisas sahəsi, qardaşı Con Myur kimi Sanskrit dili və ədəbiyyatı idi və onunla birlikdə Edinburq Universitetində bu sahənin kafedrasını qurmuşdu (1862). Kraliça Viktoriyanın hind dilini öyrənməsinə kömək edən Vilyam Myur, özünü daha çox ərəb və İslam araşdırmalarına həsr etmiş^[4] və əsas şöhrətini də bu sahədə qazanmışdır. Lakin əsərlərindən görünür ki, onun bu sahəyə yönəlməsinin əsas səbəbi elmi maraqdan çox, həm yüksəksəviyyəli vəzifələrdə çalışdığı İngilis müstəmləkə idarəsinin siyasətinə, həm də dindar xarakteri ilə fəal şəkildə iştirak etdiyi missionerlik fəaliyyətlərinə dəstək vermək olmuşdur. O, xüsusilə Qurani-Kərimin və təfsir mənbələrinin əslində xristian vəhyini təsdiqlədiyini sübut etməyə, İslamı və peyğəmbərini elmi obyektivlikdən uzaq, dağıdıcı tənqidlərlə zəiflətməyə çalışmışdır. Rəsmi vəzifələri və elmi fəaliyyəti ilə yanaşı, təhsil işləri ilə də məşğul olmuş, zadəgan ailəsindən gələn sərvətini də xərcləyərək Allahabadda yerləşən Myur Kolleci və Universiteti başda olmaqla Hindistanın bir çox yerində xristian təhsili verən məktəblər açmışdır.^[3]

Qələmə almış olduğu bəzi əsərləri bunlardır:

1. The Life of Mahomet. İbn Hişam, Vəqidi, Təbəri kimi mənbələrə əsaslanaraq və qismən də A. Şprenqerin "Life of Muhammad’inin təsiri altında qalaraq qələmə aldığı əsəri.
2. Annals of the Early Caliphate. Yuxardakı əsərin davamı mahiyyətindədir. Bu əsər Raşidun xəlifələri dövründən Əməvi dövrü də daxil olmaqla Kərbəla hadisəsinə qədər olan dövrü əhatə edir.
3. The Mameluke or Slave Dynasty of Egypt 1260–1517. Əsər, Səlibçilər və Əyyubilərdən bəhs etdikdən sonra Məmlüklərin ilk vaxtlarından da bəhs edir. Bu əsərin əsas istinad mənbələri Məqrizi, Əbül-Məhasin ibn Tağribərdi, İbn İyəs ilə birlikdə Vaylın "Geschichte" adlı əsəridir.
4. The Coran, and the Testimony it Bears to the Holy Scriptures. Myur bu əsərində Quranın bəzi ayələrinin və təfsir mənbələrinin xristian vəhyini təsdiq etdiyini göstərməyə çalışmıştır.^[5] Həmçinin Quranın müqəddəs kitablar arasında ən çətin başa düşülənin olduğunu demiş və bəzi hissələrinin Məhəmməd peyğəmbər tərəfindən yazıldığını iddia etmişdir.

Myurin aparmış olduğu digər araşdırmaları bunlardır:

• The Apology of al Kindy (London 1882–1887),
• The Mohammedan Controversy (London 1897),
• Extracts from the Coran, in the Original, with English Rendering (London 1880).^[3]

1. ↑ ^{1 2 3 4} Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
2. ↑ ^{1 2 3 4} William Muir // AlKindi.
3. ↑ ^{1 2 3} "Muir Sir William". 10.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
4. ↑ "Muir, William (1819-1905) British colonial administrator in India, Islamic scholar, and advocate of Christian mission". 10.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
5. ↑ Powell, Avril A. Muslims and Missionaries in Pre-Mutiny India (ingilis). Richmond-Surrey. 1993. 261.