 |
 |
Gecemiz.az |  |
 |
"Kanada" ordeni (ing. Order of Canada) — Kanadanın ən yüksək mülki mükafatlardan biri, ölkəyə və cəmiyyətə görkəmli xidmətlər göstərmiş fərdləri təltif etmək məqsədilə təsis olunmuşdur.[4] Orden 1967-ci ildə, Kanada Konfederasiyasının 100 illiyi münasibətilə yaradılmışdır.[5]
| "Kanada" ordeni | |
|---|---|
| Order of Canada | |
  |
|
|
|
|
| Ölkə | |
| Tip | orden, dövlət ordeni[d] |
| Deviz | Desiderantes Meliorem Patriam[1], They desire a better country[2], ils désirent une patrie meilleure[3], Прагнемо добра вітчизні |
| Statistika | |
| Təsis tarixi | 1967 |
| Ardıcıllıq | |
| Aşağı mükafat | "Hərbi xidmətə görə" ordeni[d] |
| gg.ca/en/honours/canadia… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
"Kanada" ordeni Kanadaya və insanlığa xidmətləri ilə seçilən şəxslərin tanınması və şərəfləndirilməsi məqsədilə təqdim olunur.[6] Bu ordenlə təltif olunanlar cəmiyyətin müxtəlif sahələrində — elm, incəsənət, səhiyyə, hüquq, təhsil, sahibkarlıq və ictimai xidmət sahələrində mühüm töhfələr vermiş şəxsiyyətlər olur.[7]
"Kanada" ordeni 1967-ci ildə, Kanada Konfederasiyasının 100 illiyi münasibətilə təsis edilmişdir.[8] Bu təşəbbüs ölkənin milli mükafat sistemini inkişaf etdirmək və Kanadanın öz vətəndaşlarını tanımaq üçün unikal və müstəqil bir yol tapmaq məqsədi daşıyırdı. Ordenin yaradılması ideyası ilk dəfə 1966-cı ildə Lester Pirson hökuməti dövründə gündəmə gəldi. O dövrə qədər Kanada vətəndaşları daha çox "Britaniya imperiyası" ordeni kimi xarici orden və medallarla təltif olunurdular.[9]
Kanadanın o zamankı baş naziri Lester Pirson ölkənin suverenliyinin və mədəni kimliyinin gücləndirilməsi tərəfdarı idi.[10] O, müstəqil Kanada orden sisteminin qurulmasını dəstəkləyərək Kanadanın öz qəhrəmanlarını və xidmət göstərmiş şəxslərini öz adına təltif etməli olduğunu irəli sürdü.[11] Bu təşəbbüsün həyata keçirilməsi üçün xüsusi komissiya yaradıldı və 1967-ci ildə ordenin rəsmi təsis sənədləri imzalanaraq qüvvəyə mindi.
"Kanada" ordeni ilk dəfə 1 iyul 1967-ci ildə, Kanada günündə təqdim edildi. İlk mərasimdə 90 şəxs ordenin müxtəlif dərəcələri ilə təltif olundu. İlk Companion (CC) dərəcəsi alanlar arasında Lester Pirson, yazıçı Marşall Maklyuen və elmi tədqiqatçı Uaylder Penfild kimi tanınmış şəxsiyyətlər yer alırdı.[12]
Ordenin quruluşu zamanla dəyişmişdir. Əvvəlcə iki dərəcəsi var idi: Companion və Medal of Service. 1972-ci ildə sistemə yeni "Officer" (xadim) və "Member" (üzv) dərəcələri əlavə edildi, "Medal of Service" ("Xidmətə görə" medalı) isə "Member" (üzv) dərəcəsi ilə əvəz olundu. Bununla ordenin strukturunda daha aydın iyerarxiya formalaşdı və daha geniş spektrdə xidmət sahələri tanınmağa başladı.[13]
Başlanğıcda yalnız Kanada vətəndaşları bu ordenlə təltif edilə bilirdilər.[14] Lakin sonradan bu qayda dəyişdirildi və qeyri-vətəndaşların da – xüsusilə beynəlxalq miqyasda Kanadaya töhfə vermiş şəxslərin – "fəxri üzv" statusu ilə təltif edilməsinə imkan verildi. Həmçinin qadınların ordenlə təltif edilməsi məsələsində bərabərlik prinsipi daim qorunmuşdur.[15]
Zaman-zaman ordenin verilməsi ilə bağlı ictimai müzakirələr və mübahisələr də baş vermişdir. Bəzi təltif olunan şəxslərin siyasi baxışları və ya fəaliyyəti birmənalı qarşılanmamışdır. Məsələn, Henri Morgentaler adlı abort hüquqları müdafiəçisinin 2008-ci ildə Companion dərəcəsi ilə təltif olunması cəmiyyətin bir hissəsində narazılıq doğurmuşdu.[16]
 |
 |
GECEMIZ.AZ |  |
 |
|
