. Gecemiz.az

Uaylder Penfild - Wikipedia - Gecemiz.az

Ana Səhifə - Uaylder Penfild

Uaylder Penfild (ing. Wilder Penfield; 26 yanvar 1891[1][2][…], Spokane, Vaşinqton[4] – 5 aprel 1976[1][3][…]) — Kanadada fəaliyyət göstərmiş amerikalı əsilli neyrocərrah, beyin xəritələşdirilməsi sahəsində qabaqcıl tədqiqatçı və Monreal Nevrologiya İnstitutunun qurucusu.[6] O, epilepsiya xəstəliyinin cərrahi müalicəsi və insan beyninin funksional sahələrinin xəritələndirilməsi sahəsində apardığı işlərlə tanınır. Penfild “açıq beyin cərrahiyyəsi” texnikası ilə beynin hissələrinin stimullaşdırılması yolu ilə insanın yaddaş və hiss orqanlarının əlaqəsini tədqiq etmişdir.[6]

Uaylder Penfild
ing. Wilder Graves Penfield
Doğum tarixi 26 yanvar 1891(1891-01-26)[1][2][…]
Doğum yeri
  • Spokane, Vaşinqton, ABŞ[4]
Vəfat tarixi 5 aprel 1976(1976-04-05)[1][3][…] (85 yaşında)
Vəfat səbəbi mədə xərçəngi
Elm sahəsi neyrocərahiyyə
Elmi dərəcəsi
  • doktorluq dərəcəsi[d][5]
İş yeri
  • MakQil Universiteti
Təhsili
  • Prinston Universiteti
Elmi rəhbərləri Çarlz Şerrinqton, Harvi Kuşinq
Üzvlüyü
  • London Kral Cəmiyyəti (1943–),
  • SSRİ Elmlər Akademiyası,
  • Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyası,
  • Rusiya Elmlər Akademiyası,
  • ABŞ Milli Elmlər Akademiyası (1953–),
  • Polşa Elmlər Akademiyası[d]
Mükafatları Companion of the Order of St Michael and St George (Birləşmiş Krallıq) "Kanada" ordeninin üzvü "Xidmət" ordeni (Birləşmiş Krallıq)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mündəricat

  • 1 Bioqrafiyası
  • 2 Seçilmiş nəşrləri
    • 2.1 Kitabları
    • 2.2 Məqalələri
  • 3 Həmçinin bax
  • 4 İstinadlar
  • 5 Xarici keçidlər

Bioqrafiyası

redaktə

Uaylder Penfild 1891-ci il yanvarın 26-da Vaşinqton ştatının Spokan şəhərində anadan olmuşdur. ABŞ-da böyümüş, daha sonra Prinston Universitetini bitirmişdir.[7][8] Rods təqaüdü ilə Oksford Universitetinə daxil olmuş, burada tanınmış fizioloq Çarlz Şerrinqtonun tələbəsi olmuşdur.[9] 1918-ci ildə tibb təhsili almaq üçün Con Hopkins Universitetinə daxil olmuşdur. Daha sonra Fransada və Almaniyada neyrocərrahiyyə təcrübəsi keçmişdir.[10]

1928-ci ildə Kanadaya köçərək MakGill Universitetinə professor təyin olunmuş,[11] burada həm də öz elmi və tibbi fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1934-cü ildə Monreal Nevrologiya İnstitutunu təsis etmişdir.[12]

Penfildin ən böyük töhfəsi epilepsiyanın müalicəsində cərrahi üsulların tətbiqini inkişaf etdirməsi və beyin korteksinin funksional sahələrinin xəritələndirilməsi olmuşdur.[13][14] O, xəstənin huşu açıq saxlanıldığı cərrahiyyə əməliyyatlarında beyinin müxtəlif nahiyələrini elektrik stimullaşdırmaqla yaddaş, hiss, hərəkət və emosional reaksiyaları müşahidə etmişdir.[15] Bu tədqiqatlar nəticəsində o, insan beynində hansı bölgələrin hansı funksiyalara cavabdeh olduğunu müəyyənləşdirmiş və bu xəritələri yaratmışdır.

Ən məşhur elmi nailiyyətlərindən biri də "Penfild homunkulu" adlı beynin motor və sensor korteksinin vizual təsviridir. Bu təsvir, bədənin müxtəlif hissələrinin beyindəki nisbi əhəmiyyətini göstərən xəritədir.[16]

Penfildin işi, yalnız tibbdə deyil, həm də psixologiya, neyrobiologiya, fəlsəfə və süni intellekt sahələrində böyük rezonans doğurmuşdur. Onun metodları və yanaşmaları epilepsiya cərrahiyyəsində bu gün də tətbiq olunur.[17]

Uaylder Penfild həmçinin populyar elmdə də tanınmış sima idi.[18][19] O, elmi biliklərin cəmiyyətə çatdırılmasının tərəfdarı olmuş, bir neçə kitab müəllifi olmuşdur. Onun "The Mystery of the Mind" adlı əsəri neyroelmin fəlsəfi aspektlərini tədqiq edir.[20]

Uaylder Penfild 1976-cı il aprelin 5-də Kanadanın Monreal şəhərində vəfat etmişdir. Onun adı bu gün də Kanada və beynəlxalq elmi ictimaiyyətdə böyük ehtiramla yad olunur. Monreal Nevrologiya İnstitutu isə onun irsini davam etdirən aparıcı elmi-tədqiqat mərkəzlərindən biri olaraq qalır.

Seçilmiş nəşrləri

redaktə

Kitabları

redaktə
  • Cytology and Cellular Pathology of the Nervous System. By various authors. Edited by W. Penfield. Three volumes, 1280 pages, 1932 (read online)
  • "Epilepsy and Cerebral Localization: A Study of the Mechanism, Treatment, and Prevention of Epileptic Seizures". By Wilder Penfield and Theodore C. Erickson. Chapter XIV by Herbert H. Jasper. Chapter XX by M. R. Harrower-Erickson. Charles C. Thomas, 1941. OCLC 716544137
  • Penfield, Wilder (1941). Canadian Army of Military Neurosurgery. Ottawa: Government Distribution Office. (read online)
  • Penfield, W. with Rasmussen, T. B. The Cerebral Cortex of Man. 1950. OCLC 645750713.
  • Penfield, Wilder; Kristiansen, Kristian (1951). Epileptic seizure patterns; a study of the localizing value of initial phenomena in focal cortical seizures,. Springfield, Ill.: Thomas. OCLC 3385089.
  • Epilepsy and the Functional Anatomy of the Human Brain. 2nd edition. Jasper, H., and Penfield, W. Little, Brown and Co., 1954. ISBN 0-316-69833-4
  • Penfield, W. The Excitable Cortex in Conscious Man. 1958. OCLC 1055881925. (read online)
  • Speech and Brain Mechanisms, Penfield, Wilder and Roberts, Lamar, Princeton University Press, 1959. (read online)
  • The Torch, a story of Hippocrates. Penfield, W. Little, Brown and Co.; 1960. ISBN 1-299-80119-6. (Historical novel) "A story of love, treachery, and the battle for truth in ancient Greece." (read online)
  • The Mystery of the Mind : A Critical Study of Consciousness and the Human Brain. Penfield, Wilder. Princeton University Press, 1975. ISBN 0-691-02360-3 (read online)
  • No Man Alone: A Neurosurgeon's Life, Little, Brown and Co., 1977. ISBN 0-316-69839-3. Penfield's autobiography. (read online)
  • Something hidden : a biography of Wilder Penfield. Jefferson Lewis, Doubleday and Co., 1981. ISBN 0-385-17696-1. (read online)

Məqalələri

redaktə
  • Foerster O., Penfield Wilder. "The Structural Basis of Traumatic Epilepsy and Results of Radical Operation". Brain. 53 (2). 1930: 99–119. doi:10.1093/brain/53.2.99. hdl:11858/00-001M-0000-002B-0D28-A.
  • Penfield W. "The Radical Treatment of Traumatic Epilepsy and ITS Rationale". Can Med Assoc J. 23 (2). 1930: 189–197. PMC 381999. PMID 20317931.

Həmçinin bax

redaktə
  • Epilepsiya
  • Penfild homunkulu
  • Beyin xəritələşdirilməsi

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 Wilder Graves Penfield // Who Named It? (ing.).
  2. ↑ 1 2 Wilder PENFIELD // Académie nationale de médecine (fr.).
  3. ↑ 1 2 Wilder Graves Penfield // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. ↑ 1 2 Пенфилд Уайлдер Грейвс // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #137431198 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  6. ↑ 1 2 "Wilder Penfield". Public Broadcasting Service. İstifadə tarixi: 2010-02-07.
  7. ↑ "A Science Odyssey: People and Discoveries: Wilder Penfield". www.pbs.org. İstifadə tarixi: 2025-05-19.
  8. ↑ "W.G. PENFIELD, NEUROLOGIST, DIES". The New York Times (ingilis). 1976-04-06. ISSN 0362-4331. İstifadə tarixi: 2025-05-19.
  9. ↑ Feindel, William. "Wilder Penfield (1891–1976)The Man and His Work". Neurosurgery (ingilis). 1 (2). 1977-09-01: 93–100. doi:10.1227/00006123-197709000-00001. ISSN 0148-396X. PMID 355918.
  10. ↑ Shenstone, Allen Goodrich. "Princeton 1910–1914" (PDF). Princeton University Library Chronicle. 44 (1). Autumn 1982: 25–41. doi:10.2307/26402300. JSTOR 26402300. 18 May 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-11-26.
  11. ↑ Levens, R.G.C., redaktorMerton College Register 1900–1964. Oxford: Basil Blackwell. 1964. 102–103.
  12. ↑ Gill, AS; DK Binder. "Wilder Penfield, Pío del Río-Hortega, and the discovery of oligodendroglia". Neurosurgery. 60 (5). May 2007: discussion 940–948. doi:10.1227/01.NEU.0000255448.97730.34. PMID 17460531.
  13. ↑ "Wilder Penfield". Princeton University. İstifadə tarixi: 2010-02-07.
  14. ↑ Blum, Alan. "A bedside conversation with Wilder Penfield". CMAJ: Canadian Medical Association Journal. 183 (7). 2011-04-19: 745–746. doi:10.1503/cmaj.110202. ISSN 0820-3946. PMC 3080520. PMID 21482658.
  15. ↑ Feindel, William; Preul, Mark C. "Origins of Wilder Penfield's surgical technique: The role of the "Cushing ritual" and influences from the European experience". Journal of Neurosurgery (ingilis). 75 (5). 1991-11-01: 812–820. doi:10.3171/jns.1991.75.5.0812. PMID 1919711.
  16. ↑ Téllez-Zenteno, José Francisco; Ladino, Lady Diana. "Wilder Penfield of Montreal" (PDF). Journal of the Surgical Humanities. University of Saskatchewan. 2018: 6–9.
  17. ↑ Andrew-Gee, Eric. "Pioneering neurosurgeon explored the mind's mysteries – and left behind secrets". The Globe and Mail. 15 January 2022. İstifadə tarixi: 25 October 2022.
  18. ↑ "Wilder Penfield". www.nasonline.org. İstifadə tarixi: 2023-02-24.
  19. ↑ "APS Member History". search.amphilsoc.org. İstifadə tarixi: 2023-02-24.
  20. ↑ "Book of Members, 1780–2010: Chapter P" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. İstifadə tarixi: 15 April 2011.

Xarici keçidlər

redaktə
  Vikianbarda Uaylder Penfild ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • 1958 Gateways To The Mind - Note: Starting at 46 minutes there is a 3 minutes video talk by Wilder Penfield (watch online)
  • 1981 Something Hidden: A Portrait of Wilder Penfield by Bob Lower and Jefferson Lewis, National Film Board of Canada and Canadian Broadcasting Corporation. VHS and DVD (watch video dailies online)
  • Penfield's Order of Canada citation
  • Wilder Penfield Fonds at the Osler Library of the History of Medicine, McGill University.
    • Searchable database of the Penfield Fonds from the Osler Library of the History of Medicine
    • A selection of items from the fonds have been digitized: Wilder Penfield Digital Collection
  • Jefferson Lewis Fonds at the Osler Library of the History of Medicine, McGill University, contains materials assembled by Jefferson Lewis to write his biography of Penfield, Something Hidden
  • Penfield biography at the "Great Canadian Psychology" website (University of Alberta).
  • Wilder Graves Penfield, MD, OM, CC, FRS, 1891-1976 / text by Kate Williams and Wilder G. Penfield III (archive)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/?q=Uaylder_Penfild&oldid=8233888"
GECEMIZ.AZ